Een vrouwtjesorka zal, na vijftig jaar in een aquarium te hebben geleefd, worden vrijgelaten. Kan ze zichzelf na zo’n lange periode redden?

Het Miami Seaquarium in Florida heeft bekendgemaakt dat orka Lolita (57) hoogstwaarschijnlijk binnen twee jaar zal worden vrijgelaten. Het aquarium heeft alleen nog de toestemming van de Amerikaanse staat nodig. Lolita werd in 1970 nabij Seattle gevangen, verkocht voor 20.000 dollar en is daarna jarenlang ingezet voor shows in het aquarium in Miami.

Het is de bedoeling dat de orka per vliegtuig wordt teruggebracht naar haar geboortewateren in het noordwesten van de Stille Oceaan, een operatie die ruim 18 miljoen euro kost. Daar zal ze de rest van haar semiwilde leven in een reservaat verblijven. Maar kan een orka die vijftig jaar lang in een watertank van slechts 24 meter lang, 11 meter breed en 6 meter diep heeft geleefd zichzelf redden op zee?

Lees ook:

• Moederorka verkiest haar volwassen zoon boven toekomstig kroost
• Orka’s doden de grootste dieren ter wereld
• Orka’s snoepen van de lever van een witte haai

Free Willy

Dat een orka na jarenlang in een bassin te hebben doorgebracht zijn herintrede in het wild doet, is eerder voorgekomen. Het bekendste voorbeeld is het verhaal van Keiko, de orka die een sterrenstatus kreeg nadat hij in de wereldberoemde film Free Willy speelde. Het zeezoogdier was in 1979 op jonge leeftijd gevangen in IJsland en verhuisde kort daarna naar het Mexicaanse attractiepark Reino Aventura.

Maar kort nadat de film in 1993 was uitgekomen, begonnen steeds meer mensen vraagtekens te zetten bij het welzijn van het dier. Bezorgde fans zamelden miljoenen in, waardoor Keiko naar een luxer en ruimer bassin in Portland, Oregon kon verhuizen. In Mexico werd hij namelijk onder erbarmelijke omstandigheden gehouden. In Portland bereidde verzorgers Keiko voor op zijn terugkeer naar het wild. Maar dit verliep moeizaam, en de datum van zijn vrijlating werd keer op keer uitgesteld.

Ontredderd

In september 1998 werd Keiko dan toch vrijgelaten in een zwemruimte in een baai van IJsland met een open verbinding naar de Atlantische Oceaan. Daar bleven verzorgers hem trainen om zelf vis te vangen en contact te leggen met andere orka’s. Maar ook dat ging niet van een leien dakje. Later zei orka-expert Astrid van Ginneken tegen EenVandaag erover: “Hij was krap twee toen hij gevangen werd en kwam terug in de oceaan als volwassen man. Hij was gewend aan menselijk contact en sprak het accent van de orka’s in de buurt niet. Ik denk dat hij zich vrij ontredderd gevoeld moet hebben.”

In de zomer van 2002 zwom Keiko op eigen houtje naar een fjord in Noorwegen waar hij zich vestigde. Daar zocht hij vaak contact met mensen. Een jaar later, in december 2003, stierf de dan pas 26-jarige orka – ze kunnen tachtig jaar worden – waarschijnlijk aan de gevolgen van een longontsteking. Wetenschappers die Keiko’s reis volgden, waren van mening dat het een slecht idee was om het aan mensen gewende dier vrij te laten.

Lolita

Keiko’s verhaal biedt weinig hoop voor Lolita’s vrijlating. Niet alleen was ze pas vier toen ze werd gevangen, ook heeft ze meer dan de helft van haar leven in een bassin doorgebracht waar ze nooit zelf op voedsel heeft hoeven jagen. Daarom zullen trainers en dierenartsen haar eerst moeten leren hoe ze zelf vis vangt. Ook zal ze aan haar conditie moeten werken, aangezien het dier het niet gewend is om grote afstanden te zwemmen.

Toch zijn wetenschappers optimistisch over haar vrijlating. De groep waar Lolita onderdeel van maakte, bekend als de ‘L pod’, zwemt nog altijd in dezelfde wateren. Ook zou haar vermoedelijke moeder, de negentigjarige Ocean Sun, nog leven. Onderzoekers denken daarom dat Lolita weer zal worden opgenomen in de groep en nog vele jaren kan genieten van haar leven in het wild.

Bronnen: NOS, EenVandaag, New Scientist

Beeld: Leonardo da Silva/Flickr.com

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!