Uit een nieuw onderzoek blijkt dat de beste jodelaars niet uit Oostenrijk of Zwitserland komen, maar uit de regenwouden van Zuid-Amerika.

Jodelen is een bijzondere manier van zingen die vooral bekend is uit de Alpen. Bij het jodelen wisselen zangers snel af tussen hun borst- en kopstem, waardoor de toonhoogte steeds verandert. Sommige apen blijken hier ook goed in te zijn, beter zelfs nog dan mensen. En dat danken ze aan de bouw van hun strottenhoofd, zo schrijft een internationale groep wetenschappers in het vakblad Philosophical Transactions of the Royal Society B.

Luister hieronder naar een jodel van een bruine kapucijnaap:

Lees ook:

• Primeur: levende aap geboren die ook cellen heeft van andere apen
• Waarom stierf de reuzenaap uit? Mysterie eindelijk opgelost

Apen hebben vocale membranen, mensen niet

Apen hebben naast stembanden ook vocale membranen in hun strottenhoofd. Bij mensen zijn die dunne weefsels verdwenen en wetenschappers denken dat we daardoor onze stem met meer controle kunnen aansturen waardoor het mogelijk was om taal te ontwikkelen. Maar het was tot nu toe nog onduidelijk waarom niet-menselijke apen deze membranen wel nog hebben, en welk voordeel dat geeft.

Breedneusapen, die in Midden- en Zuid-Amerika leven, hebben de grootste vocale membranen van alle apen. Dit suggereert dat deze dunne stukjes weefsel waarschijnlijk een belangrijke rol vervullen in het produceren van geluiden. De onderzoekers bestudeerden daarom het strottenhoofd en de kreten van meerdere soorten breedneusapen, waaronder de zwarte brulaap, de bruine kapucijnaap, het Boliviaans doodshoofdaapje en de zwartgezichtslingeraap.

Ultra-jodels

De wetenschappers konden aantonen dat de membranen, die in het strottenhoofd boven de stembanden zitten, apen in staat stellen om stembreuken in hun kreten te verwerken. Deze breuken ontstaan wanneer de apen bij het maken van geluid met hun stembanden schakelen tussen het wel of niet activeren van hun vocale membranen. De kreten wisselen daardoor snel in toonhoogte, net als bij het jodelen, maar het verschil in toonhoogte is veel groter.

De studie laat namelijk zien dat de ‘ultra-jodels’ van deze apen sprongen in toonhoogte bevatten die vijf keer zo groot zijn als de toonhoogtesprongen die de menselijke stem kan maken. Jodelaars springen meestal één octaaf omhoog of omlaag, terwijl breedneusapen vaak meer dan drie octaven overslaan.

Rijker kretenrepertoire

“Deze resultaten laten zien hoe apen gebruik maken van een geëvolueerd onderdeel van hun strottenhoofd – het vocale membraan – dat het mogelijk maakt om een breder scala aan kreten te produceren, waaronder deze ultra-jodels”, zegt onderzoeker Jacob Dunn in een persbericht. “Dit kan vooral belangrijk zijn bij apen die een complex sociaal leven hebben en op verschillende manieren moeten communiceren. Het is zeer waarschijnlijk dat dit is geëvolueerd om het kretenrepertoire van de dieren te verrijken, en wordt mogelijk gebruikt om de aandacht te trekken of om zichzelf kenbaar te maken.”

“Dit is een fascinerend voorbeeld van hoe de natuur de middelen biedt om de vocalisatie van dieren te verrijken, ook al hebben ze geen taal”, voegt medeonderzoeker Christian T Herbst daaraan toe. “De productie van deze ingewikkelde vocale patronen wordt vooral mogelijk gemaakt door de anatomische vorm van het strottenhoofd van de dieren en vereist geen complexe neurale aansturing door de hersenen.”

Bronnen: Philosophical Transactions of the Royal Society B, ARU via EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!