Dankzij AI ontdekten biologen dat een mannetjesmuis een vrouwtje mogelijk als afleiding inzet om conflicten te vermijden.

Worden mannen minder agressief wanneer er een vrouw in de buurt is? Sommige mensen denken van wel. Wetenschappelijk gezien is het nog niet aangetoond. Bij mensen althans. Bij muizen zou het weleens waar kunnen zijn. Mannetjesmuizen gebruiken zelfs bewust vrouwtjes om ruziezoekers af te leiden. Zo constateren onderzoekers van de University of Delaware aan de hand van een AI-analyse van muizengedrag, gepubliceerd in PLoS Biology.

Lees ook:

• Laboratoriummuizen zijn misschien slimmer dan we denken
• Hersenen van muizen hersteld dankzij rattencellen
• Geheugenverlies in muizen hersteld

Muizenconflicten

Het kan best een uitdaging zijn om de sociale interacties van dieren objectief te beschrijven. Kunstmatige intelligentie (AI) kan dan een uitkomst zijn. Zeker als je ook nog eens een enorme berg videomateriaal hebt om door te spitten. En die hadden de onderzoekers.

In totaal ging het om zo’n drieduizend conflicten die optraden binnen groepen bestaande uit twee mannetjesmuizen en één vrouwtje. Het was vaak het mannetje die zich agressief gedroeg richting het andere mannetje. Iets wat vaak voorkomt in de sociale hiërarchie bij muizen.

Richting het vrouwtje

Een speciaal ontworpen computeralgoritme bekeek de afstanden en bewegingen tussen de muizen en de manier waarop ze op elkaar reageerden. Het dominante mannetje achtervolgde agressief het andere mannetje en soms eindigden de twee bijtend en rollebollend over de vloer.

Maar het mannetje dat het onderspit dolf, liet dat niet in alle gevallen zomaar gebeuren. In een aanzienlijk deel van het aantal conflicten rende hij snel richting het vrouwtje. Het agressieve mannetje zag het vrouwtje ook en bleef staan, vergat waar hij mee bezig was en bracht tijd door met het vrouwtje. Et voilà, het aangevallen mannetje was veilig.

Prijs van de tactiek

De onderzoekers, onder leiding van Joshua Neunuebel, noemen de gebruikte tactiek ‘bait-and-switch’. De afleidingsmanoeuvre werkte volgens de analyse vaak veel beter dan bijvoorbeeld simpelweg wegvluchten. Deze laatste tactiek zorgde slechts voor een tijdelijke de-escalatie, waarna vaak alsnog een gevecht losbarstte.

Een slimme tactiek dus, die bait-and-switch, maar het komt wel met een prijs. Het niet-agressieve mannetje kan nu minder tijd met het vrouwtje doorbrengen en heeft dus minder kans op een paring.

Natuurlijk is het de vraag of de afleidingsmanoeuvre ook in grotere groepen wordt gebruikt en ook daar goed werkt. Dat is wat Neunuebel en collega’s nu willen gaan onderzoeken. Volgens hen is in ieder geval nu bewezen dat AI een mooie bijdrage kan leveren aan onderzoek naar diergedrag.

Het daadwerkelijke gedrag

Gedragsbioloog Marijke Achterberg van de Universiteit Utrecht vindt het niet vreemd dat groepsdieren zoals muizen complexe sociale gedragspatronen hebben ontwikkeld. “Te veel agressief gedrag is niet goed voor het leven in groepen, maar soms nodig. Tactieken kunnen helpen om de gemoederen niet te hoog op te laten lopen.”

De vraag is volgens haar wel of hier daadwerkelijk een vrouwtje als afleider wordt gebruikt om conflicten te voorkomen. “De door de AI geziene sociale interactie tussen mannetje en vrouwtje bestaat hier slechts uit ‘ze zijn met de snuiten dicht bij elkaar’.”

Wat volgens Achterberg niet bekend is, is het daadwerkelijke gedrag dat hierbij hoort. “Ruiken ze aan elkaar? Wordt de vacht verzorgd? De vage beschrijving van de AI laat ruimte voor andere interpretaties, zoals dat het mannetje naar het vrouwtje gaat voor troost, of dat het uitwisselen van informatie is.”

AI nog niet goed genoeg

Het gebruik van AI in gedragsonderzoek is in opkomst en dat is op zich een goede zaak, vindt Achterberg. “Als je het goed kunt programmeren, kan het helpen met de verwerking van de enorme hoeveelheid data (vaak videomateriaal) en het vervolgens zien van patronen.”

Maar daarnaast is het dus ook altijd belangrijk dat naar het gedrag zelf wordt gekeken, vervolgt ze. “Daar wordt AI steeds beter in maar met complexe sociale interacties is dat nog niet goed genoeg en moeten de onderzoeker er ook zelf naar kijken.” Wellicht een tip voor de Neunuebel en collega’s voor hun vervolgonderzoek?

Bronnen: PLoS Biology, PLOS via EurekAlert!

Beeld: Rama/Wikimedia Commons

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!