Je ooit afgevraagd wat er gebeurt als je octopussen drugs geeft? Wonder no more, het antwoord is hier.

XTC wordt niet voor niets de love drug genoemd. Het spul maakt mensen socialer, en gebruikers hebben meer behoefte aan lichamelijk contact. Dat komt doordat de drug de afgifte van bepaalde stoffen in de hersenen stimuleert, met name serotonine (een neurotransmitter die invloed heeft op onder meer de stemming, emotie en seksuele activiteit).

Als mensen er zoveel socialer door worden, dacht een groep wetenschappers, zou XTC dan ook dieren sociaal kunnen maken die dat van nature niet zijn? Er is maar één manier om daar achter te komen; solitaire dieren drugs toedienen. En dat is precies wat onderzoekers van de Johns Hopkins University School of Medicine hebben gedaan bij octopussen.

Lees ook: Komen octopussen uit de ruimte?

Kluizenaars

Van octopussen is bekend dat ze als kluizenaars leven; ze vermijden elkaar. Er is echter één uitzondering en dat is wanneer het tijd is om te paren. Dan zoeken de achtarmige weekdieren van het tegengestelde geslacht elkaar wel graag op.

Aangezien vergelijkbare gedragsverschuivingen worden gezien in mensen die XTC hebben genomen, wilde het team weten of octopussen ook socialer worden, buiten het paarseizoen om, als ze de love drug hebben ingenomen.

Knuffelbaar

De onderzoekers plaatsten een voor een octopussen in een aquarium, met alleen water, dat was verdeeld in drie compartimenten. Kamer 1 bevatte een object (plastic speelgoed), kamer 2 was leeg en in kamer 3 zat een andere octopus in een plastic kooi. Wanneer een octopus in de lege kamer werd geplaatst, ging deze in de meeste gevallen meteen naar het plastic speelgoed toe en vermeed de andere octopus.

Vervolgens werden de weekdieren in water geplaatst waarin een lage concentratie MDMA (de werkzame stof in XTC) zat, waardoor de dieren via hun kieuwen de drug in hun bloed kregen. Na een tijdje in dat water te hebben gezwommen, plaatsten de onderzoekers de octopussen weer in het eerste aquarium.

Dit keer bracht elke octopus aanzienlijk meer tijd door in de kamer met de gekooide octopus dan in de andere kamers. Volgens het team hadden de gedrogeerde octopussen ook ‘de neiging om de kooi te omhelzen’, en wreven er zelfs tegenaan met hun mond. Kortom, de octopussen werden er ‘knuffelig’ van!

Serotonine

Is het niet een beetje vreemd dat mensen en octopussen soortgelijk reageren op XTC? Nee hoor, zeggen de onderzoekers. We delen met deze dieren namelijk een bepaald gen dat het transport van serotonine in de hersenen reguleert. Bovendien codeert dit gen voor het eiwit serotonin transporter (SERT) waar MDMA aan bindt, en daarom reageren we er min of meer hetzelfde op.

Als proefdier hadden de wetenschappers overigens voor de Octopus bimaculoides gekozen, omdat van deze soort als enige het volledige genoom (de complete genetische samenstelling) bekend is. Dat is wel zo handig als je de genen wilt vergelijken met die van mensen.

Niet altijd asociaal

“Octopussen zijn inderdaad niet zulke sociale dieren, ze zijn zelfs kannibalistisch en blijven hun hele leven eigenlijk alleen”, zegt Auke-Florian Hiemstra, bioloog bij Naturalis en niet betrokken bij het onderzoek. “Alleen als ze gaan paren slaat dat om. Nog steeds ligt de dreiging van kannibalisme op de loer, maar voor de paring gaan ze juist op zoek naar elkaar.”

“Het toebrengen van MDMA brengt de octopus kennelijk in zijn sociale staat, wat best verwonderlijk is. Om het zekere voor het onzekere te nemen was de hele testopzet dan ook zo gebouwd dat er geen groot gevecht kon ontstaan. Zo zat de ‘nuchtere’ octopus in een afgesloten container, die door de MDMA-octopus dan weer innig geknuffeld werd.”

“Van bepaalde inktvissen hebben we misschien een hoge pet op”, vervolgt Hiemstra. “Maar de inktvissen behoren tot de Mollusca, de weekdieren, waartoe ook gewoon mossels en tuinslakken behoren. Evolutionair zit er tussen ons en die weekdieren natuurlijk een enorm gat. Maar kennelijk reageert ons brein toch hetzelfde op bepaalde prikkels. Dat is erg interessant.”

Toch zijn octopussen al socialer dan we dachten. Hiemstra: “Recent werd aangetoond dat octopussen met signalen met elkaar kunnen communiceren. De sociaalste octopussen die we kennen, zitten in Australië. De Octopus tetricus bijvoorbeeld, leeft af en toe in kleine groepjes van zo’n vijftien stuks bij elkaar. Het wordt echt een klein dorp genoemd, ze veranderen de omgeving om zich heen door de grote hopen met lege schelpen die zich daar opstapelen.”

Bronnen: Current Biology, Johns Hopkins Medicine via EurekAlert!, Live Science

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!