Geologen troffen honderden moddervulkanen aan op de bodem van het Baikalmeer. Dit betekent mogelijk dat er een aardbeving in aantocht is.

In het zuiden van Siberië, op de bodem van het Baikalmeer, hebben geologen van de Russische Academie van Wetenschappen talrijke scheuren en vervormingen ontdekt. Deze littekens zijn achtergelaten door moddervulkanen: waarbij modder omhoogkomt in plaats van magma en lava. Op de beelden van een onderwatercamera zagen de geologen dat er ook moddervulkanen vlakbij een gevaarlijke tektonische breuklijn liggen. Dit betekent mogelijk dat er een grotere aardbeving in aantocht is.

Lees ook:

• Dit zijn de vijf zwaarste aardbevingen ooit gemeten
• Waar schuiven continenten heen?

Moddervulkanen

Moddervulkanen ontstaan als heet water uit de diepe aarde mixt met sedimenten zoals slib en klei. Door het verschuiven van aardplaten of het ophopen van gassen, neemt de druk op die hete ondergrondse moddermassa toe. Als er vervolgens scheuren in de aardkorst ontstaan, bijvoorbeeld door een aardbeving of grondboring, spuit de onder druk staande moddermassa via die scheuren omhoog: een moddervulkaan.

De meeste modderuitbarstingen zijn redelijk klein – een paar centimeters breed tot enkele meters hoog – en onschadelijk. Maar soms kunnen ze wel degelijk gevaarlijk zijn, zoals die in Indonesië in 2006. Een oliemaatschappij boorde al jaren in een 3000 meter diep boorgat naar aardgas. Fouten in de boorprocedures hebben waarschijnlijk geleid tot het ontstaan van een gigantische moddervulkaan. Vier maanden lang spoot er dagelijks duizenden liters modder uit de grond. De hete drab (60 graden Celsius) met hoge concentraties zwavelwaterstofgas veroorzaakte onder meer ademhalingsproblemen, diarree en brandwonden bij omwonenden.

Opborrelend modder

Het Baikalmeer is met een maximale diepte van 1642 meter het diepste meer ter wereld en daardoor is de bodem nog nauwelijks onderzocht. De geologen wilden daar verandering in brengen en gebruikten daarvoor een autonoom onderwatervoertuig met een camera.

Ze lieten de ‘onderzeeër’ los in twee relatief ondiepe locaties: de Malaya Kosa-baai en de Goryachinskaya-baai, beide tussen 100 en 165 meter diep. Op de camerabeelden was vooral een hoop modder en viezigheid te zien. Toch zagen de geologen ook barsten en kraters in de bodem die duiden op honderden moddervulkanen.

Severobajkalsk-breuk

Het was voor de wetenschappers niet nieuw dat er moddervulkanen liggen in het Baikalmeer. Maar nu kwamen ze erachter dat er ook vulkanen gevaarlijk dicht bij een breukzone liggen, de Severobajkalsk-breuk.

Dat er zoveel moddervulkanen bij deze breukzone liggen, duidt erop dat er recent kleine aardbevingen zijn geweest, en dat een grotere aardbeving mogelijk op de loer ligt. In het verleden zijn er wel vaker bevingen in dit gebied geweest, verklaart geoloog en onderzoeksleider Oksana Lunina van het Russische Limnological Institute.

Wat al die moddervulkanen voor effect hebben op de diepe én ondiepere delen van het meer, is nog niet bekend. Om daar een beter beeld van te krijgen, houdt Lunina de moddervulkanen in het Baikalmeer nauw in de gaten en gaat het autonome onderwatervoertuig verder met zijn expedities.

Bronnen: Doklady Earth Sciences, Livescience, Elsevier

Openingsbeeld: Alan Crossland/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!