Muggen verspreiden dodelijke ziektes als knokkelkoorts en zika. Bovendien komen ze door klimaatverandering en globalisering op steeds meer plekken voor. Nu denken wetenschappers een nieuw wapen te hebben gevonden in de strijd tegen deze insecten: de Wolbachia-bacterie.
Bij het woord bacterie denk je al snel aan iets wat je ziek kan maken. Toch was het een bacterie die ons een aantal antibiotica opleverde. Inmiddels weten we ook dat darmbacteriën ons helpen bij het afbreken van voedsel en het bestrijden van infectieziektes. Ze zijn dus lang niet altijd de slechteriken, maar soms ook de helden.
Eén zo’n held zou weleens Wolbachia pipientis kunnen zijn. Deze bacterie leeft in zeker de helft van alle insectensoorten op aarde. Zo’n combinatie van twee organismen – die voor minstens een van de twee gunstig uitpakt, in dit geval alleen voor de bacterie – wordt wel een symbiose genoemd.
En deze symbiose blijkt voor ons ook enorm interessant. Want Wolbachia kan in muggen RNA-virussen remmen, zoals het knokkelkoortsvirus. En dat brengt onder meer het World Mosquito Program en het bedrijf Verily ertoe om muggen expres met de microbe te infecteren. Zo hopen deze initiatieven de wereld af te helpen van infectieziektes die door muggen worden overgedragen.
Lees ook:
Steeds meer infecties
Knokkelkoorts, ook wel dengue genoemd, besmet in (sub)tropische gebieden als Afrika, Zuidoost-Azië, Centraal- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied zo’n 100 miljoen mensen per jaar. Daarvan overlijden er ongeveer veertigduizend. Want hoewel knokkelkoorts bij de meeste slachtoffers een soort griep veroorzaakt, raakt een klein deel van de patiënten in shock of krijgen ze te maken met kapotte organen.
Een andere muggenziekte is zika, die zorgt voor ernstige afwijkingen in het ongeboren kind. In Centraal- en Zuid-Amerika grijpt verder momenteel chikungunya hard om zich heen. En dan is er nog de gele koorts, die door heftige bloedingen uit mond, neus, ogen en maag leidt tot jaarlijks dertigduizend doden.
Als je denkt dat deze ziektes een ver-van-je-bed-show vormen, heb je het mis. Want de twee muggensoorten die al deze ellende veroorzaken, de Aziatische tijgermug en de gelekoortsmug, rukken snel op naar het noorden. “Wij zien een sterke uitbreiding van de muggen en de ‘tropische’ ziektes die ze veroorzaken”, zegt muggenexpert Bart Knols. “Zo komt in delen van Zuid-Europa al knokkelkoorts en chikungunya voor.”
Dit is het begin van het artikel over de Wolbachia-bacterie in de strijd tegen muggen. Lees het hele verhaal in KIJK 3-2025. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.
Beeld: Zuma Press, Inc./Alamy