Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Begraven onder Arctisch permafrost, beschermt de wereldzadenbank bijna 1,2 miljoen plantenzaden. En je kunt er nu een virtueel kijkje nemen.
Op het Noorse eiland Spitsbergen steekt een merkwaardig gebouw uit een dikke laag (ongeveer 120 meter) permafrost. Sinds 2008 ligt daar een grote collectie plantenzaden veilig opgeborgen. De wereldzadenbank beschermt tegenwoordig de zaden van bijna 1,2 miljoen plantenrassen en voorkomt dat die plotseling uitsterven door doomsday-achtige scenario’s, zoals klimaatverandering, een oorlog of een plantenziekte.
De afgelegen locatie en die associatie met doomsday geven de kluis een mysterieus imago. Er bestaan dan ook meerdere complottheorieën over. Misschien dat die geheimzinnige mist nu een beetje weg zal trekken. Voor het 15-jarig bestaan van de wereldzadenbank kun je namelijk een gratis virtuele tour door de zadenbank volgen.
Lees ook:
- Doomsday-kluis krijgt verjaardagscadeau
- De Doomsday Clock is met 10 sec vooruit gezet
- Vogel haalt doomsday-vliegtuig neer
Unieke kans
Die tour begint buiten in een uitgestrekt gebied met vooral veel sneeuw. Eenmaal binnen ‘loop’ je eerst door een lange gang totdat je in de ‘kathedraal’ komt; een grote kale zaal die via metalen deuren toegang biedt tot de drie bewaarkamers. Elke kamer is zo’n 6 meter hoog, 10 meter breed en 27 meter lang en hebben samen genoeg ruimte voor 4,5 miljoen verschillende plantenzaden. Momenteel liggen er pas 1,2 miljoen, een van de kamers staat nu dan ook nog volledig leeg.
De virtuele tour is een unieke kans om de binnenkant van de kluis te zien. Het gebouw is namelijk niet toegankelijk voor toeristen. Meestal zit de deur op slot en is er niemand aanwezig. Alleen als er nieuwe zaden aan de collectie worden toegevoegd, gaat de deur open. Dat is gemiddeld zo’n twee keer per jaar.
Overstroming
Spitsbergen is de perfecte plek om zaden veilig op te slaan. Het ligt afgelegen (maar is wel goed bereikbaar), ver weg van militaire conflictgebieden, 130 meter boven de zeespiegel, en in een gebied met bijna geen aardbevingen. In de kluis is het -18 graden Celsius, de wereldwijd afgesproken bewaartemperatuur voor zaden. Door de dikke laag permafrost, blijft het er binnen altijd ver onder het vriespunt, zelfs als de stroom uitvalt. Dat zijn allemaal voordelen ten opzichte van andere zadenbanken.
In 2017 smolt echter een deel van de permafrost in het gebied en stroomde dat water de kluis in. De zaden waren hierdoor niet beschadigd. Toch zijn er snel maatregelen getroffen om smeltwater voortaan buiten te houden.
En dat zal nodig zijn, Spitsbergen is namelijk een van de snelst opwarmende gebieden op aarde. Maar de laag permafrost is dusdanig dik dat de zaden er de komende eeuwen waarschijnlijk nog veilig en koud opgeborgen liggen.
Pas een keer nodig geweest
Er zijn nog niet veel zaden uit de kluis gehaald voor noodgevallen. In 2015 – tijdens een Syrische burgeroorlog – gebeurde dit voor het eerst. De Syrische zadenopslag in Aleppo was in dit jaar niet bereikbaar door schade aan het gebouw. En dat was slecht nieuws voor de Syrische onderzoekers werkzaam bij het International Centre for Agricultural Research in Dry Areas. Om hun werk toch uit te kunnen voeren, gebruikten ze 130 soorten zaden uit de kluis in Spitsbergen.
Neem hier een kijkje in de wereldzadenbank: virtualtourcompany.co.uk
Bronnen: The Guardian, Crop Trust, Wageningen University and Research
Beeld: Crop Trust via flickr, CC BY-NC-SA 2.0