Wat gebeurt er nadat een menselijk embryo zich in de baarmoeder heeft genesteld? Met in het lab gekweekte embryonale cellen hopen Belgische wetenschappers daar antwoord op te kunnen geven.

Anno 2022 zou je denken dat we alle kennis over de embryonale ontwikkeling van de mens al wel in pacht hebben. Maar dat is een misvatting. Wetenschappers zijn nog altijd druk bezig de raadselen van het gehele proces te ontrafelen.

Om de embryonale ontwikkeling in kaart te brengen, maken onderzoekers onder andere gebruik van in het lab gekweekte cellen. Wetenschappers van de KU Leuven dragen hun steentje bij: ze ontwikkelden als eerste zogeheten extra-embryonale mesodermcellen. Daardoor kunnen ze nu beter bestuderen wat er gebeurt net na de innesteling van een embryo in de baarmoeder, schrijft het team in Cell Stem Cell.

Lees ook:

• Embryomodel ontwikkeld uit menselijke stamcellen
• Eerste menselijke embryomodel uit huidcellen

Embryo uit het lab

Uiteraard begint de ontwikkeling van een embryo met een eicel en een zaadcel die samensmelten. Na deze bevruchting begint de eicel te delen. Een dag of vijf later reist dit klompje cellen al delend door de baarmoeder totdat het rond de zevende dag zijn eindbestemming op de baarmoederwand bereikt. De innesteling vindt dan plaats. Vanaf dat moment is het voor wetenschappers verboden het embryo te onderzoeken door technische maar vooral ethische beperkingen.

De oplossing voor nu zijn in het lab gekweekt cellen waarmee wetenschappers de menselijke ontwikkeling in een schaaltje kunnen bestuderen. De Belgische onderzoekers maakten hun modelcellen van menselijke stamcellen die zich nog kunnen ontwikkelen tot alle celtypes van een embryo.

Mesodermcellen

“We voegden bepaalde stofjes toe die verschillende ontwikkelingstrajecten activeren of afremmen om zo stamcellen te sturen in de richting van specifieke celtypes”, laat onderzoeker Bradley Balaton van de KU Leuven desgevraagd weten. “Deze stofjes bootsen de verschillende signalen na die normaliter tijdens de ontwikkeling worden aangetroffen. Op die manier ontdekten wij onverwacht een methode om voor het eerst extra-embryonale mesodermcellen te maken.”

Het extra-embryonale mesoderm genereert de eerste bloedcellen, hecht het embryo aan de placenta en vormt een deel van de primitieve navelstreng. Balaton: “Extra-embryonaal mesoderm wordt voor het eerst aangetroffen in een ontwikkelingsstadium waarin zich vaak vruchtbaarheidsproblemen voordoen. Daarom denken we dat een beter begrip van dit celtype, zijn oorsprong en functie, zal bijdragen tot betere vruchtbaarheidsbehandelingen en de frequentie van ontwikkelingsstoornissen zal doen afnemen.”

“Je maakt niet elke dag een nieuw menselijk celtype,” zegt hoofdonderzoeker Vincent Pasque. “We zijn erg enthousiast, omdat we nu processen kunnen bestuderen die normaal ontoegankelijk blijven tijdens de ontwikkeling.”

Bronnen: Cell Stem Cell, KU Leuven

Beeld: Amitesh Panda

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!