Nobelprijs natuurkunde voor ‘donkerste geheimen van universum’

Laurien Onderwater

06 oktober 2020 12:34

Roger Penrose

De Nobelprijs voor de natuurkunde is dit jaar voor de ene helft toegekend aan Roger Penrose en de andere helft aan Reinhard Genzel en Andrea Ghez. Dat maakte het comité zojuist bekend in Stockholm.

De Nobelprijs voor de natuurkunde gaat dit jaar naar de onderzoekers van de donkerste geheimen van het universum. Met deze woorden maakte secretaris-generaal Göran K. Hansson de drie Nobelprijswinnaars voor de natuurkunde van het jaar 2020 bekend.

De erepenning en het prijzengeld komen voor de helft de Britse wis- en natuurkundige Sir Roger Penrose toe “voor de ontdekking dat de vorming van zwarte gaten een robuuste voorspelling is van de algemene relativiteitstheorie”. De andere helft is gewonnen door de Duitse astrofysicus Reinhard Genzel en de Amerikaanse astronoom Andrea Ghez voor de ontdekking (en daarmee bevestiging) van het zwarte gat in het centrum van de Melkweg.

Penrose

Penrose boekte in de jaren zestig en zeventig belangrijke resultaten, deels samen met Stephen Hawking, omtrent zwarte gaten en de oerknal. Zo toonden de twee heren aan dat zwarte gaten binnen Albert Einsteins relativiteitstheorie kunnen ontstaan als zware sterren instorten. Het wetenschappelijk artikel van Penrose hierover wordt nog steeds beschouwd als de belangrijkste bijdrage aan de algemene relativiteitstheorie sinds Einstein.

>>> Lees ook: Het controversiële universum van Roger Penrose <<<

In 2018 wijdde wetenschapsjournalist Jean-Paul Keulen een Far Out-aflevering aan Penrose. De natuurkundige denkt namelijk dat er op ons heelal een ander heelal volgt, en dat ook de oerknal niet het ultieme begin van alles was. Met dat idee speelt Penrose al sinds 2005, maar in 2018 kwam hij samen met de Amerikaanse wiskundige Daniel An en de Poolse theoretisch natuurkunde Krzysztof Meissner met een intrigerende update. Het drietal meent namelijk daadwerkelijk sporen te hebben gezien van enkele bijzondere bewoners van het heelal vóór het onze: zwarte gaten. Lees hier de volledige Far Out.

Genzel en Ghez

De laureaten Genzel en Ghez leidden onafhankelijk van elkaar een onderzoeksgroep die Sagittarius A*, een superzwaar zwart gat in het hart van de Melkweg, bestudeerde. Dit object heeft ruim vier miljoen keer de massa van onze zon en bevindt zich op 26.000 lichtjaar van de aarde.

Met behulp van de grootste telescopen ter wereld ontwikkelden Genzel en Ghez methoden om door de enorme wolken van interstellair gas en stof naar het centrum van het Melkwegstelsel te turen. Hun jarenlange onderzoek heeft het meest overtuigende bewijs tot nu toe geleverd van een superzwaar zwart gat in het centrum van de Melkweg.

Ghez is de vierde vrouw ooit die de Nobelprijs voor de natuurkunde wint. In 1903 mocht Marie Curie als eerste vrouw deze prijs in ontvangst nemen. In 1963 kwam daar Maria Goeppert-Mayer bij. En in 2018 ontving Donna Strickland hem.

Bron: Nobelprize.org

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!