Aan de hand van Instagramfoto’s concluderen wetenschappers dat toeristen niet genoeg afstand houden tot berggorilla’s. Hierdoor neemt het risico toe dat mensen ziektes overbrengen op de apen.

Berggorilla’s zijn ernstig bedreigd: naar schatting lopen er nog slechts 1063 individuen over de aardbol rond. Deze apen leven in een relatief klein gebied in het Virungagebergte (Oost-Afrika). Toeristische trektochten langs deze bijzondere dieren leveren een belangrijke financiële bijdrage voor het conserveren van de gorilla’s.

Maar de toeristen brengen ook een gevaar met zich mee. Zo zouden ze ziektes kunnen overdragen als ze te dicht bij de beesten in de buurt komen. Een minimale afstand van 7 meter is dan ook vereist. Maar deze regel wordt heel vaak overtreden, zo signaleren wetenschappers van de Oxford Brookes University Primate Conservation.

Lees ook:

• Zo waarschuwen apen elkaar voor vliegende objecten
• Waarom worden mensen ouder dan chimpansees?

Fysiek contact

Om dit te concluderen richtten de onderzoekers zich tot Instagram. Toeristen nemen namelijk graag selfies met de berggorilla’s op de achtergrond om ze vervolgens op het sociale medium te zetten. De wetenschappers analyseerden 858 van deze foto’s die tussen 2013 en 2019 op Instagram werden geplaatst, en bepaalden de afstand tussen de apen en de dichtstbijzijnde bezoeker.

Uit deze studie bleek dat het publiek de 7 meter-regel vaak aan hun laars lapt: slechts 3 procent hield zich eraan. In 86 procent van de gevallen was de afstand niet eens 4 meter. De primatologen kwamen zelfs 25 foto’s tegen waarbij de berggorilla’s en de bezoekers fysiek contact hadden. Verder berekende het team dat de toeristen in 65 procent van de foto’s een mondkapje droegen.

Bovendien viel het de onderzoekers op dat jonge berggorilla’s dichter in de buurt komen van toeristen dan de volwassen exemplaren.

Infectieziektes

De wetenschappers waarschuwen ervoor dat het risico op overdraagbare ziektes toeneemt als de afstand tussen het publiek en de primaten afneemt. Ziekmakende virussen die van mens op aap kunnen worden doorgegeven, zijn bijvoorbeeld de paramyxovirussen en het influenzavirus A en B. Ook de darmbacterie Escherichia coli is overdraagbaar. Bovendien kan SARS-CoV-2, het coronavirus dat ons nu in zijn greep houdt, ook primaten infecteren.

“Het is inderdaad bekend dat niet-menselijke primaten gevoelig zijn voor SARS-CoV-2 en een aantal andere zoönosen”, zegt Wim van der Poel, onderzoeksleider ‘Emerging and Zoonotic Viruses’ aan de Wageningen University. “Ik onderschrijf daarom dat het belangrijk is om voldoende afstand te houden tot berggorilla’s om transmissie van zoönosen te voorkomen. Ik was niet bekend met de 7 meter-regel, maar dat lijkt me een goed uitgangspunt.”

Van der Poel, vaste deelnemer van het Outbreak Management Team-Z (OMT), wijst wel op het punt dat het moeilijk is om afstanden te schatten op Instagramfoto’s. Het fysieke contact is natuurlijk wel goed waar te nemen. “Het verbaast me niet dat toeristen zich niet aan de regels houden, maar ik ben het met de auteurs van het artikel eens dat er meer gedaan zal moeten worden om afstand tot de dieren beter te handhaven. Het goed informeren van het publiek over de risico’s kan daarbij helpen.”

Bronnen: People and Nature, Oxford Brookes University Primate Conservation via EurekAlert!

Beeld: Andrew Walmsley

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!