Dit zijn de krachtigste en dodelijkste tornado’s ooit

Tim Tomassen

12 december 2023 09:00

Tornado raast over een landschap met bomen

Tornado’s zijn sowieso al een extreem natuurverschijnsel, maar deze vijf exemplaren zijn zó extreem dat ze records hebben verbroken.

Tri-State tornado, 1925

We trappen af met een tornado die niet één, maar vier records op zijn naam heeft staan. De verwoestende Tri-State Tornado raasde in 1925 met een topsnelheid van 117 kilometer per uur door de Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana. Dat maakt hem de snelst voortbewegende wervelstorm ooit gemeten.  

Bovendien scheerde de windkolk over 352 kilometer land en dat is de grootste afstand die een enkele tornado ooit heeft afgelegd. Daarbij moet wel worden gezegd dat sommige wetenschappers twijfelen of het niet eigenlijk meerdere tornado’s waren die als een soort estafette elkaar overnamen.

De Tri-State tornado duurde 3,5 uur en is daarmee de langstdurende ooit gemeten. In die periode veroorzaakte hij met windsnelheden van 480 kilometer per uur enorm veel schade en eiste hij veel levens. Naar schatting kwamen er 695 mensen om het leven en raakten er tweeduizend mensen gewond. Daarmee is de Tri-State Tornado de dodelijkste uit de geschiedenis van de Verenigde Staten.

Saturia–Manikganj Sadar tornado, 1989

De Saturia–Manikganj Sadar tornado uit 1989 in Bangladesh staat bekend als ‘s werelds dodelijkste wervelstorm. Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie, onderdeel van de Verenigde Naties, kwamen ongeveer 1300 mensen om het leven door het natuurgeweld. Nog eens 12.000 mensen raakten gewond als gevolg van de windhozen met snelheden van 418 kilometer per uur.

Lees ook: Dit zijn de vijf zwaarste aardbevingen ooit gemeten

Bridge Creek, 1999

Het is eigenlijk onmogelijk om de exacte windsnelheden te meten. In vormende tornado’s lukt het nog wel, maar als de kracht toeneemt, gaan weerinstrumenten kapot. Met doppler-radars is de windsnelheid op afstand te meten, alleen zijn die metingen niet altijd even nauwkeurig. Toch proberen meteorologen en stormjagers de windsnelheden vast te leggen. En het record staat op de naam van de Bridge Creek tornado in de Amerikaanse staat Oklahoma uit 1999. Daar werden windsnelheden gemeten van 486 kilometer per uur, de hoogste windsnelheid die ooit op het aardoppervlak is aangetroffen.

Amerikaanse militair gebruikt een radargeweer, een toepassing van doppler-radar, om snelheidsovertreders te betrappen.
Amerikaanse militair gebruikt een radargeweer, een toepassing van doppler-radar, om snelheidsovertreders te betrappen. Beeld: U.S. Army/Master Sgt. Lek Mateo.

El Reno, 2013

Een andere tornado – ook in Oklahoma – behaalde in 2013 vergelijkbare snelheden en misschien zelfs nog iets hoger. Maar door onzekerheid in de metingen blijft die in Bridge Creek in 1999 kampioen. Toch gaat de El Reno tornado uit 2013 de geschiedenisboeken in. Hij is met een doorsnede van 4,2 kilometer namelijk de breedste ooit. Daarmee verslaat hij de Hallam tornado uit 2004 die 4,0 kilometer breed was.

De storm raasde voornamelijk door open velden en veroorzaakte daardoor relatief weinig schade en slachtoffers. Wel werden vier stormjagers (drie professionele en een amateur) verrast door het gigantische formaat en onvoorspelbare gedrag en moesten ze hun jacht met de dood bekopen. Dit was de eerste keer in de geschiedenis van het stormjagen dat er doden zijn gevallen.

Joplin, 2011

De Joplin tornado in de Amerikaanse staat Missouri in 2011 was misschien niet de krachtigste ooit, maar hij veroorzaakte wel enorm veel schade. Hij raasde door de stad Joplin, met 50.000 inwoners. Volgens autoriteiten eiste de storm het leven van 161 mensen en meer dan duizend mensen raakten gewond. Zo’n achtduizend gebouwen raakten beschadigd, waarvan drieduizend onherstelbaar. Naar schatting kostte het natuurgeweld bijna 3 miljard dollar. Daarmee is de 2011 Joplin tornado de duurste ooit.

Totale verwoesting in Joplin na de tornado in 2011.
Totale verwoesting in Joplin na de tornado in 2011. Beeld: National Weather Service.

De meeste tornado’s in deze lijst troffen Amerika. Dat is geen toeval. Lees ook: Waarom er juist in Amerika veel tornado’s zijn.

Bronnen: Britannica [1], Britannica [2], NIST, NOAA

Openingsbeeld: Justin Hobson, CC BY-SA 3.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!