Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Onderzoekers uit Amerika ontdekten dat vrouwelijke dagvlinders kieskeuriger zijn dan nachtvlinders, en dat ze grotere antennes hebben.
Geuren zijn erg belangrijk voor vlinders, ze spelen een rol in voedselherkenning, paargedrag en navigatie. Om geuren te kunnen waarnemen, hebben de insecten antennes. Amerikaanse wetenschappers ontdekten dat die antennes bij vrouwelijke dagvlinders groter zijn dan bij vrouwelijke nachtvlinders, maar dat het bij mannetjes juist precies andersom is. Ook kwamen ze erachter dat dagvlinders kieskeuriger zijn over planten dan nachtvlinders. Hierover schrijven de onderzoekers in Proceedings of the Royal Society B.
Lees ook:
Dag- en nachtcyclus
Overdag, vooral in de lente, barst het van de plantengeuren. Maar als je ’s nachts over straat loopt, is dat een stuk minder. De onderzoekers bevestigden dit met een uitgebreid literatuuronderzoek: gedurende de dag is er meer chemische informatie – geuren van verschillende planten – beschikbaar dan in de nacht. Wat heeft dat voor invloed op insecten die hier afhankelijk van zijn?
De wetenschappers stelden daar een theorie over op. Deze hield in dat geuren een cruciale rol spelen in de evolutionaire aanpassingen van vlinders. Ze keken specifiek naar de antennes van vlinders, want daarmee kunnen de insecten geuren detecteren. In totaal onderzochten ze de groottes van 582 antennes, van 94 diverse soorten dag- en nachtvlinders. Ook keken ze naar de activiteit en het gedrag van de verschillende vlinders, om evolutionaire verbanden te bestuderen.
Afhankelijk van planten
De grootte van antennes bleek samen te hangen met het geslacht en de activiteitspatronen. Vrouwtjes hebben grotere antennes als ze overdag actief zijn, en zijn ook kieskeuriger wat betreft de plantensoort. Dit is niet alleen voor hun eten, maar ook voor het leggen van hun eitjes. Rupsen zijn namelijk volledig afhankelijk van die ene plant waar ze op liggen om te kunnen overleven.
Voor nachtvlinders is dat heel anders; zij hebben kleinere antennes, waarschijnlijk omdat er ’s nachts minder geuren zijn. Ze blijken ook veel minder kieskeurig te zijn over verschillende planten. Ze volgen eerder een soort ‘pakken wat je pakken kunt’-strategie.
Vrouwtjes detecteren
Opvallend genoeg is het bij mannetjesvlinders juist precies andersom. Mannelijke dagvlinders hebben een kleinere antenne dan nachtvlinders. De onderzoekers vermoeden dat er meer factoren meespelen bij de grootte van antennes, zoals bijvoorbeeld paarstrategieën. Nachtvlindervrouwtjes hebben zich minder gespecialiseerd, dus zijn ze over een groter gebied verspreid. Het zou dan moeilijker zijn om een vrouwtje te vinden, dus hebben de mannetjes grotere antennes nodig. Overdag zitten de vrouwtjes waarschijnlijk rondom dezelfde plantensoort, dus zou een kleinere antenne voldoen.
Volgens de onderzoekers bevestigen de resultaten hun theorie: plantengeuren hebben een directe rol gespeeld in de evolutie van vlinders die afhankelijk van hen zijn.
Bronnen: Proceedings of the Royal Society B, EurekAlert!
Beeld: Nick Sloff / Penn State