Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Naast doorbraken kent de wetenschap helaas ook enkele tegenslagen. Vakblad Science koos de vier meest zorgwekkende.
De wetenschap moet je vieren, is het motto op de redactie van KIJK. Daar sluit het wetenschappelijke tijdschrift Science zich bij aan. Daarom kiest het elk jaar de Breakthrough of the Year. Toch kunnen we onze kop niet in het zand steken, en moeten we de dingen die minder goed gaan in de wereld niet negeren. Over deze vier ontwikkelingen moeten we ons dan ook volgens Science zorgen maken.
Lees ook: Obesitaspil is dé doorbraak van het jaar volgens vakblad Science
1) Arctisch onderzoek wordt flink belemmerd
Het gaat niet goed met het United States Antarctic Program (USAP), de overheidsorganisatie die onderzoek uitvoert op Antarctica. Vorig jaar rapporteerden veel vrouwen die op het continent werken veel te maken te hebben met seksuele intimidatie. Daarop kreeg de National Science Foundation, die het USAP beheert, te maken met lastige vragen van wetgevers. Ook hoorden wetenschappers op Antarctica tot hun verbijstering dat meer dan de helft van de USAP-projecten die gepland stonden voor het seizoen 2023-2024 geannuleerd waren door een budgettekort.
2) Oorzaak coronapandemie wordt nog altijd betwist
Wat is de herkomst van het coronavirus geweest? Veel omvangrijke studies wijzen naar de grote dierenmarkt van Wuhan, waar levende zoogdieren – die het coronavirus meedroegen – werden verhandeld. Dat virus sprong vervolgens over op mensen, en hoe dat verhaal afloopt, weten we allemaal. Deze spillover-theorie is dan ook de meest waarschijnlijke.
Toch zijn er nog veel mensen, waaronder beleidsmakers, die geloven in de labtheorie: het virus zou zijn ontsnapt uit een virologisch laboratorium in Wuhan. Een internationaal team van wetenschappers wilde begin dit jaar voor eens en altijd uitzoeken hoe het coronavirus bij de mens belandde, maar China houdt dit onderzoek tegen en laat geen onafhankelijke evaluatie van het lab toe.
Ondertussen heeft de angst voor laboratoriumongelukken geleid tot Amerikaanse voorstellen om onderzoek naar virussen die pandemisch kunnen zijn strenger te reguleren. Sommige wetenschappers vrezen dat de nieuwe regels hun werk aan infectieziekten belemmeren.
3) Teruggetrokken publicaties over supergeleiding bij kamertemperatuur
In Nederland ‘verdwijnt’ ongeveer 4 procent van de geproduceerde elektriciteit voordat die bij de afnemers is. De oorzaak? Weerstand in de kabels. Supergeleidende materialen zouden dit op kunnen lossen. Maar het compleet wegtoveren van elektrische weerstand lukt alleen bij extreem lage temperaturen of bij een enorme druk. Supergeleiding bij kamertemperatuur en bij een normale druk is dan ook de heilige graal, maar dat voor elkaar krijgen is geen sinecure.
Meerdere keren claimde de Amerikaanse onderzoeker Ranga Dias dat het hem en zijn collega’s gelukt was. Maar andere experts waren sceptisch en betwijfelden de betrouwbaarheid van de data. Zo ook het wetenschappelijke tijdschrift Nature dat dit jaar het werk van Dias terugtrok. Het is niet de eerste keer dat Dias in opspraak komt: hij zou in 2013 een groot deel van zijn proefschrift hebben geplagieerd. Phsyical Review Letters trok een artikel van hem in 2021 terug, en Nature vorig jaar nog nadat Dias werd beschuldigd van datamanipulatie. Zelf ontkent de wetenschapper alle beschuldigingen.
4) Wetenschappers zijn klaar met platform X
Lange tijd was Twitter een platform waarop wetenschappers hun nieuwste bevindingen konden delen en discussieerden over onderwerpen. Maar sinds Elon Musk er de scepter zwaait, en het heeft omgedoopt tot X, hebben veel onderzoekers hun account offline gehaald. Er zwierf al veel mis- en desinformatie rond voordat het social mediaplatform X heette, maar het leek nu alleen maar erger te zijn geworden. Dat en het feit dat Musk zelf in veel samenzweringstheorieën gelooft, was voor velen de druppel.
Daar komt bij dat X is gestopt met het gratis delen van data met zijn gebruikers. En dat is jammer, want veel onderzoekers gebruikten die gegevens om zaken als polarisatie en de verspreiding van desinformatie te bestuderen.
Bron: Science
Beeld: Getty Images