Virussen blijken toch niet zonder enige vorm van coördinatie de cellen van hun gastheer te verwoesten. Ze delen informatie, werken samen en offeren zich tijdens een aanval op voor hun soortgenoten. Eigenlijk zijn het dus behoorlijk sociale ‘wezentjes’.

Het virus grijpt zich vast aan een gastheercel en klauwt zich een weg naar binnen. Daar ontvouwt het zijn gereedschap en sleutelt het aan het DNA van de cel. Zo krijgt het virus het voor elkaar om zich de eiwitfabriek van de gastheer toe te eigenen en daarmee zijn eigen onderdelen te produceren. Die onderdelen zet het vervolgens als een soort Legomodel in elkaar. Daarna spuwt de cel miljoenen kopieën van het virus uit, waardoor de gastheercel uiteindelijk het loodje kan leggen. Het virus vermenigvuldigt zichzelf dus als een soort lone wolf. Zonder enige hulp van andere virussen.

Rijk sociaal leven

Zo was althans lang de gedachte onder virologen. Daar kwam in 2017 verandering in dankzij een toevallige ontdekking. Met zijn team was microbioloog Rotem Sorek van het Weizmann Instituut van Wetenschappen in Israël bezig met een experiment waarbij hij bacteriën expres liet infecteren door zogenoemde bacteriofagen, kortweg fagen. Dat zijn virussen die het ziek maken van microben tot een kunst hebben verheven. Zo wilde Sorek vaststellen of een bacteriecel in zijn uppie streed tegen de vijand of hulp kreeg van zijn buren.

Tot Soreks grote verbazing waren het niet de bacteriën die met elkaar communiceerden, maar juist de fagen die er lustig op los kletsten. Sinds die ontdekking zijn er meerdere studies verschenen die uitwijzen dat virussen een behoorlijk rijk sociaal leven hebben.

Dit is het begin van het artikel ‘Viraal teamwork’ te vinden in KIJK 10/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 15 september tot en met 12 oktober.

Meer informatie:

• Weizmann Institute: Viruses that infect bacteria communicate to coordinate infection
• Nature: The secret social lives of viruses
• New Scientist: Viruses have busy social lives that we could manipulate to defeat them
• KIJK: Sommige virussen laten je lekker ruiken voor muggen
• KIJK: Drie nuttige toepassingen van virussen

Tekst: Marysa van den Berg

Beeld: EYE OF SCIENCE/SPL/ANP

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!