‘Opwarmend klimaat beïnvloedt voortplanting vissen’

Laurien Onderwater

03 juli 2020 14:09

vissen voortplanting

Duitse wetenschappers luiden de grote klok. Volgens hen zijn de risico’s van stijgende watertemperaturen voor vissen veel groter dan eerder werd aangenomen.

Dat de stijgende watertemperaturen invloed hebben op het waterleven is zo helder als glas. Nu wijst een nieuw grootschalig onderzoek uit hoe groot deze impact is op de voortplanting van vissen. Omdat geslachtsrijpe vissen, en hun latere jongen, bijzonder gevoelig zijn voor temperatuurschommelingen kan in de toekomst tot 60 procent van alle vissoorten worden gedwongen hun paaigebieden te verlaten – als dat überhaupt mogelijk is. Dat schrijft een groep Duitse wetenschappers in vakblad Science.

Lees ook:

Warmtetolerantie

De onderzoekers van het Alfred Wegener Instituut, Helmholtz Centrum voor Polair en Marien Onderzoek achterhaalden in welke levensfasen zout- en zoetwatervissen over de hele wereld het meest gevoelig zijn voor warmte. Hiervoor verzamelden ze gegevens over de temperatuurtolerantie van bijna 700 vissoorten. Het team analyseerde het temperatuurbereik waarbinnen vissen kunnen overleven als volwassen paren, als embryo’s in eieren, als larven en als volwassenen buiten de paartijd.

Uit al die doorgespitte studies kwamen de biologen tot grofweg drie conclusies. Ten eerste zijn vissen tijdens het paarseizoen en embryo’s het gevoeligst voor hogere watertemperaturen. Ten tweede levert elke graad Celsius opwarming meer problemen op voor deze twee groepen. “Over het algemeen kunnen volwassenen buiten het paarseizoen overleven in water dat tot 10 graden Celsius warmer is, dan viseitjes of volwassenen die klaar zijn om te paren”, legt onderzoeker Flemming Dahlke uit.

Paaigedrag

Veel vissoorten hebben een lage tolerantie voor warmte tijdens het paren. De watertemperatuur in hun paaigebieden bepaalt in hoge mate hoe succesvol ze zich voortplanten. Vissen zouden daarom, tot slot, hun manier van voortplanting moeten aanpassen. Daar hebben ze echter niet genoeg de tijd voor; evolutie is immers een proces dat jaren in beslag neemt.

Dahlke: “Als je bedenkt dat veel vissen hun paringspatroon hebben aangepast aan specifieke habitatten, zeestromingen en beschikbare voedselbronnen, zal verandering hen grote problemen opleveren.” En vissen die migreren vanwege de stijgende watertemperaturen vormen eveneens een probleem; die worden in een nieuw gebied een invasieve soort.

De onderzoekers schatten dan ook dat in de toekomst de stijgende watertemperaturen de voortplanting van maximaal 60 procent van alle vissoorten negatief kunnen beïnvloeden.

Andere factoren

Christian Tudorache, bioloog en visfysioloog aan de Universiteit Leiden, is onder de indruk van het onderzoek. “De methode is erg goed en het bijzondere aan de studie is dat hij zo globaal is aangepakt, de onderzoekers keken niet naar slechts één vissensoort, maar bijna 700.”

Hij benadrukt dat veel soorten zich wel degelijk kunnen aanpassen aan warmer wordend water. “Die vissen hebben een hoge tolerantie voor fysiologische veranderingen. Het wordt moeilijk als je soorten hebt die (voor hun voortplanting, red.) niet alleen afhankelijk zijn van temperatuur, maar bijvoorbeeld ook van de zuurtegraad van het water.”

Daar hebben de onderzoekers in deze studie geen rekening mee gehouden. Dat kon ook niet, zegt Tudorache, want dan zie je door de bomen het bos niet meer. “Verschillende stressfactoren samen onderzoeken, is extreem lastig, omdat de interacties niet bekend zijn. Maar er komt dus veel meer bij kijken dan alleen veranderingen in temperatuur.”

In het vervolg zouden de wetenschappers dan ook de andere factoren los van elkaar moeten analyseren, vindt Tudorache. “En dan tot slot moeten ze op al die verschillende studies een nieuwe analyse loslaten”, voegt hij er lachend aan toe. “Dat kost jaren.”

Bronnen: Science, AWI via EurekAlert!, AAAS via EurekAlert!

Beeld: 123RF

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!