Broedende stormbandpinguïns moeten constant alert zijn om hun eieren en jongen te beschermen. Een diepe slaap zit er voor de ouders daarom niet in.  

’s Nachts elke vier seconden wakker worden klinkt als een nachtmerrie, maar voor stormbandpinguïns is het de realiteit. Nieuw onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Science laat zien dat deze dieren duizenden keren per dag in slaap vallen.

Op King George Island in Antarctica leeft een kolonie stormbandpinguïns die daar eieren uitbroedt en jongen grootbrengt. Op het eiland verblijven ook subantarctische grote jagers, en deze vogels hebben het gemunt op die eieren en jongen. Als een van de ouders op een meerdaagse voedselverzameltocht is, zit een goede nachtrust er daarom voor de thuisblijver niet in.

Lees ook:

• Zeeolifanten slapen bar weinig tijdens voedseltochten
• Snoozen blijkt helemaal niet zo slecht en heeft misschien zelfs voordelen

Elf uur slaap

Een groep internationale wetenschappers vroeg zich af hoe die continue dreiging het slaapgedrag van de pinguïns beïnvloedt. Om dat te onderzoeken implanteerden ze electroden in de hersenen en nekspieren van veertien pinguïnouders. Tien dagen lang maten die de slaapgerelateerde hersenactiviteit. De onderzoekers installeerden ook camera’s om het gedrag van de broedende pinguïns te vergelijken met hun hersenactiviteit.

Uit de verzamelde gegevens merkten de wetenschappers op dat de pinguïns duizenden keren (soms zelfs meer dan 10.000 keer) per dag in slaap dommelden. Het gemiddelde dutje duurde slechts vier seconden, toch sluimerden ze zo alsnog elf uur bij elkaar.

Lawaaierige buren

Opmerkelijk genoeg sliepen pinguïns aan de rand van de kolonie langer en dieper dan die in het centrum, terwijl de nesten aan de rand kwetsbaarder zijn voor roofdieren. Waarom dat zo is, weten de wetenschappers niet, maar ze geven twee mogelijke verklaringen. Pinguïns aan de rand moeten extra waakzaam zijn, dat is vermoeiend en misschien hebben ze daardoor meer slaap nodig. Maar het is ook mogelijk dat vastgoed in het centrum van de kolonie andere nadelen met zich meebrengt, zoals lawaaierige buren en diefstal van nestmateriaal.

Er zijn meer dieren die korte periodes slapen, maar de stormbandpinguïn is misschien wel een van de meest extreme voorbeelden, schrijven de niet bij de studie betrokken onderzoekers Christian Harding en Vladyslav Vyazovskiy in een commentaar dat ook in Science is gepubliceerd. Voor vervolgonderzoek is het interessant om uit te zoeken of de pinguïns ook buiten het broedseizoen dit slaapgedrag vertonen en of de zogenoemde microslaap nadelig is voor de dieren. “Als wordt bewezen dat deze extreme vorm van microslaap geen nadelige gevolgen heeft voor de pinguïn, zou dat de huidige opvatting dat fragmentatie altijd slecht is voor de slaapkwaliteit in twijfel trekken.”

Bronnen: Science, Science Perspective, Smithsonian Magazine

Openingsbeeld: Diego Tirira, CC BY-SA 2.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!