Studenten maken Drebbels duikboot na

Laurien Onderwater

27 januari 2022 11:47

Drebbel duikboot

Studenten van het ROC Horizon College hebben de houten duikboot van de Alkmaarse wetenschapper Cornelis Drebbel nagebouwd. KIJK mocht bij de tewaterlating zijn.

Begin zeventiende eeuw deed de Nederlandse wetenschapper en uitvinder Cornelis Drebbel (1572-1633) heel wat Londenaren steil achteroverslaan toen hij, met een twaalfkoppige bemanning, in zijn houten duikboot enkele uren onder de Theems voer. Het vaartuig werd daarmee voor zover bekend het eerste werkende onderwatervaartuig. Volgens historici is er namelijk voldoende documentatie beschikbaar om vast te stellen dat Drebbels duikboot daadwerkelijk bestond en functioneerde.

De in Alkmaar geboren Drebbel had zijn duikboot volledig van hout gemaakt en de naden dichtgemaakt met ingevet varkensleer. Twaalf roeiers konden met roeispanen, die door de romp naar buiten staken, de boot voortbewegen. Verder zou hij zo’n 3 tot 5 meter onder het wateroppervlak kunnen duiken. Hoe de bemanning tijdens het varen van zuurstof werd voorzien, blijft alleen nog altijd onduidelijk. Er zijn mensen die vermoeden dat hij zuurstof genereerde door salpeter (kaliumnitraat of natriumnitraat) in een metalen pan te verwarmen.

Replica

Vierhonderd jaar later proberen zes studenten van de mbo-opleiding allround meubelmaker/(scheeps)interieurbouwer Drebbels boot na te bouwen. En dat allemaal voor het nieuwe tv-programma van de NTR Jekels Jacht. In de serie neemt wetenschapsjournalist Diederik Jekel acht Nederlandse wetenschappers onder de loep die de geschiedenis hebben veranderd. En daar hoort Cornelis Drebbel zeker bij.

In augustus beginnen de studenten aan dit unieke project. Ze moeten het doen met heel beperkte documentatie en een plaatje van Drebbels experimenten op de Theems.. Voor de bouw gebruiken ze okoumé, een tropische houtsoort die vrij zacht en watervast is: ideaal dus voor een onderwatervaartuig. Het ingevette varkensleer laat het team achterwege: in plaats daarvan gebruikt het moderne lijmkit om de boot waterdicht te maken.

Het studententeam van de Horizon College in Heerhugowaard. Een teamlid mist, die was ziek op de dag van de tewaterlating. © Suzanne Dubbeldam

Tewaterlating

Na ruim vier maanden keihard aan de duikboot te hebben gewerkt is het vaartuig klaar om op de proef te worden gesteld. Het uiteindelijke ontwerp is 6 meter lang, 2,55 meter hoog en 1,85 meter breed. De boot weegt circa 900 kilo.

De tewaterlating vindt plaats op het terrein van de Directie Materiële Instandhouding op de marinebasis in Den Helder. Die beschikt over een gigantische schepenlift die ook geschikt is voor kleine marineschepen en de onderzeeboten uit de Walrusklasse. Het is waterkoud, maar ook windstil en dat is het belangrijkste. Bij een tewaterlating wil je immers een spiegelglad wateroppervlak en geen verstorende golven. Dat zit de studenten van het Horizon College in Heerhugowaard alvast mee.

Het duikbootje staat op de schepenlift en is klaar voor de eerste duiktest. Pas als die met succes wordt afgerond en de boot waterdicht is, mag Diederik ermee varen. Het signaal wordt gegeven. Het waterpeil stijgt en langzaam duikt het fantastische project van de studenten onder.

duikboot Drebbel
De replica van Drebbels duikboot is klaar voor de duiktest. © André Kesseler

Benieuwd naar hoe dit experiment afloopt? Jekels Jacht is vanaf 5 februari om 19.50 uur te zien op NPO 2.

En in KIJK 3/2022 is Diederik Jekel gasthoofdredacteur. Daarin lees je onder meer een duo-interview tussen Diederik en alfawetenschapper en ethicus Annelien Bredenoord. Ook bespreken we nog meer opzienbarende experimenten die Diederik heeft uitgekozen.


Meer Science