De reputatie van de tabaksplant krijgt een boost: genetisch gemodificeerde exemplaren zijn in staat een levensreddend malariamedicijn te maken.

De parasitaire ziekte malaria infecteert jaarlijks maar liefst 200 miljoen mensen en doodt er 400.000, vooral in Afrika en Zuidoost-Azië. Het probleem is deels te wijten aan het feit dat veel patiënten de torenhoge prijs van artemisinine, het enige écht werkzame medicijn, niet kunnen ophoesten.

Artemisinine wordt normaal gesproken aangemaakt in het gewas zomeralsem (Artemisia annua), een plant die slecht groeit in klimaten waar de malariamug veel voorkomt. Bovendien is extractie van de stof uit de plant een tijdrovend en lastig proces. Daar heeft een Indiaas onderzoeksteam nu een mogelijke oplossing voor gevonden. Artimisinine kan ook worden geproduceerd in de tabaksplant, een gewas dat wél groeit in malariagebieden.

Dubbele genetische modificatie

De tabaksplant is al eerder ingezet als productiefabriekje voor artimisinine, maar tot nu toe was de oogst schaars. De Indiase onderzoekers hadden een idee om dit probleem op te lossen. En wel met een techniek die duale transformatie wordt genoemd. Waar het op neer komt: de tabaksplant wordt dubbel genetisch gemodificeerd. Eerst wordt het DNA in de chloroplasten (orgaantjes in de cellen van planten met daarin de groene kleurstof) veranderd, daarna pas het DNA in de celkern.

Het experiment bleek een succes. Met malaria geïnfecteerde muizen hadden beduidend minder parasieten in hun bloed na het eten van voer dat was verrijkt met de plantencellen. Sterker nog: het eten van hele tabaksplanten bleek effectiever te werken tegen de ziekte dan alleen puur artemisinine. Volgens de onderzoekers komt dat waarschijnlijk doordat de stof in de cellen is beschermd tegen afbraak door enzymen.

Slacapsules

Dat doet vermoeden: kan het eten van deze genetisch gemodificeerde tabaksplanten de redding zijn van malariapatiënten? De onderzoekers denken van wel, hoewel ze betwijfelen of mensen heel happig zullen zijn op het eten van dezelfde planten als waaruit het tabak van sigaretten wordt gemaakt.

Voor de toekomst ziet het team meer mogelijkheden in het op dezelfde manier genetisch modificeren van kroppen sla. Het idee is de slabladeren te vriesdrogen, tot poeder te stampen en in een capsule te stoppen. Dus wie weet zijn er in de toekomst slacapsules beschikbaar voor malariapatiënten!

Bronnen: Molecular plant, Cell via EurekAlert!

Beeld: Kevinbercaw/CC-by-SA 3.0