We kunnen de hersencapaciteit van de uitgestorven gigant beter vergelijken met een krokodillenbrein.

Het kan knap lastig zijn om het precieze uiterlijk van een uitgestorven dier te achterhalen. En nog ingewikkelder: de intelligentie van een beest dat 66 miljoen jaar geleden leefde. Toch dook er vorig jaar een nieuwe studie op, die stelde dat Tyrannosaurus rex veel slimmer was dan we dachten. De dino zou zelfs zo intelligent zijn geweest als een baviaan. Maar een internationaal onderzoeksteam zet grote vraagtekens bij die theorie.

Lees ook

• Hoe ziet T. rex er volgens de nieuwste inzichten uit?
• Tyrannosaurus had een rustig wandeltempo
• Hielpen kleinere ogen T. rex aan een grotere bek?

Neuronen en schedelgrootte

Paleontologen bekommeren zich al decennialang over het karakter en intelligentie van de verschillende dinosauriërs. Waren deze giganten eng en dom, of eigenlijk best slim? De laatste jaren zijn er steeds meer onderzoekers die dat laatste onderbouwen. Zo ook Suzana Herculano-Houzel, neurowetenschapper aan de Vanderbilt Universiteit die in 2023 haar studie over de hersencapaciteit van Tyrannosaurus rex publiceerde.

Herculano-Houzel maakte de aanname dat de verhouding neuronen tegenover schedelgrootte bij dinosauriërs hetzelfde zou zijn als de verhouding in verschillende grote vogelsoorten. Hier maakte ze een wiskundig model van, en daarmee ‘achterhaalde’ (of eigenlijk: gokte) ze het aantal neuronen, en dat zou vergelijkbaar zijn geweest met primaten zoals de baviaan. Haar theorie stelde dan ook dat T. rex net zo handig was als mensapen en bijvoorbeeld gereedschappen gebruikte.

Controversiële theorie

Maar de nieuwe theorie over de veelbelovende intelligentie van T. rex werd door menig paleontoloog direct in twijfel getrokken. Daarom besloot een internationaal team van paleontologen, neurowetenschappers en cognitief psychologen zich samen over de controversiële theorie te buigen. Zij zetten een kritische blik op de berekeningen en het wiskundig model van Herculano-Houzel.

Het team schrijft in hun studie in vakblad Anatomical Record dat een dierenschedel nooit ‘tot de nok toe gevuld is’ met zenuwcellen. De schedelgrootte van T. rex zou dan ook niet gelijkstaan aan de hersengrootte.

Bovendien zijn zenuwclusters in reptielenhersenen veel minder compact dan de clusters in de hersenen van zoogdieren en vogels. Herculano-Houzel maakte dus een onterechte vergelijking met de zenuwcellen van vogelsoorten.

Tot slot gebruiken grote dieren meer neuronen om standaardfuncties – zoals lopen en eten – uit te voeren dan kleinere beesten. T. rex hield dus waarschijnlijk niet veel zenuwcellen over voor exceptioneel cognitieve gedachtes.

Reuzenkrokodil

De onderzoekers zijn ook van mening dat enkel een berekening van het aantal hersencellen niet voldoende is om een conclusie te trekken over de intelligentie van de uitgestorven dino. Er is meer bewijs nodig, zoals anatomie van het skelet, informatie over botweefsels, gedrag van levende verwanten en sporenfossielen.

Tyrannosaurus rex die net zo intelligent was als een baviaan? Het was een fascinerende en angstaanjagende ontdekking geweest, die de kijk op het leven van miljoenen jaren terug goed had kunnen veranderen. Al het onderbouwde bewijs suggereert echter dat T. rex eerder net zo slim was als een krokodil. Dat maakt hem misschien minder intelligent, maar niet minder interessant.

Bronnen: Anatomical Record, University of Bristol, Phys.org [1], Phys.org [2]

Beeld: ScottRobertAnselmo/Wikimedia Commons

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!