Vocht er een vrouw mee met deze Spaanse monniken?

Roeliene Bos

07 juni 2024 12:00

Schedel monniken

De gevonden skeletten vertoonden tekenen van een gewelddadige dood.

Onderzoekers hebben in Spanje de overblijfselen van vrouw gevonden in een middeleeuwse begraafplaats. Ze lag begraven met 23 mannen, die hoogstwaarschijnlijk vechtend om het leven zijn gekomen. Wat deed zij daar?

De ontdekking werd gedaan in het plaatsje Guadalajara, zo’n negentig kilometer ten oosten van Madrid. Daar vind je het middeleeuwse kasteel Zorita de los Canes. Dat was in eigendom van de Orde van Calatrava, een orde van religieuze ridders – zogenoemde warrior monks. 

De Orde van Calatrava werd in 1158 opgericht om de stad Calatrava la Vieja tegen invallen van de Moren te beschermen. Op het Iberisch schiereiland vlogen christenen en moslims elkaar tijdens de middeleeuwen veelvuldig in de haren. In de jaren na de oprichting van de orde ontsproten in de regio verschillende verdedigingsforten. Een ervan was Zorita de los Canes, gebouwd in 1174. 

Het team van onderzoekers groef de begraafplaats uit om de botten van de ridders te onderzoeken. Ze wilden meer te weten te komen over hun levensstijl en dieet. Maar tot hun verbazing vonden ze ook een vrouw en zelfs een jong kind tussen de overblijfselen. 

Lees ook:

Sociale klasses in Zorita de los Canes

In totaal vond het team 25 individuen op de begraafplaats. 23 van hen waren mannelijk. Uit het botonderzoek bleek dat ze flink waren toegetakeld voor hun dood. Zo zagen ze bewijs van steekwonden en harde klappen, waarschijnlijk gevechtswonden. Dat is niet zo gek, gezien de begraafplaats op het erf van een orde religieuze ridders ligt. Maar waarom lagen er dan ook een vrouw en een kind van ongeveer één met hen begraven? 

Het kan zijn dat de begraafplaats niet uitsluitend was voorbehouden aan leden van de orde. Uit het botonderzoek was namelijk ook op te maken dat niet iedere man hetzelfde dieet had. Een deel van hen at voornamelijk zeevis en kip. Dat was voorbehouden aan de elite, zoals leden van de orde. Anderen lieten tekenen zien van het dieet van de lagere klasse. Zij waren wellicht huurlingen of tijdelijke ridders. Aangezien er verschillende sociale klassen bij elkaar liggen, zou de vrouw een dienstmeid in het kasteel geweest kunnen zijn. 

Gedeelte van de begraafplaats waar de monniken en de vrouw zijn opgegraven.
Gedeelte van de begraafplaats waar de monniken en de vrouw zijn opgegraven. Beeld: Carme Rissech, URV.

Vrouwelijke ridder

Een andere hypothese is veel spannender. Vocht deze vrouw misschien mee met de orde? De botten van de vrouw lieten namelijk ook verwondingen zien, eenzelfde soort als de ridders. Haar botten waren ook niet opnieuw aan elkaar gegroeid, wat impliceert dat ze stierf tijdens een gevecht. Als ze inderdaad een dienstmeid was, dan was ze misschien verplicht om mee te vechten in het geval van een aanval. 

Maar Carme Rissech, een van de onderzoeksleiders, vermoedt dat ze een echte ridder was. “Als ze een dienstmeid was, dan hadden we daar bewijs van gezien in haar botten. Zulk werk laat zijn sporen na”, zegt Rissech in een persbericht. “Het is aannemelijk dat ze een soort harnas of een maliënkolder droeg toen ze stierf.” Daarnaast zag Rissech overeenkomsten tussen het vrouwelijke skelet en die van de warrior monks. Beiden lieten bewijs zien dat er veelvuldig met een zwaard getraind is. 

Het enige probleem met deze hypothese, is dat haar dieet uit veel minder eiwitten bestond dan dat van echte ordeleden. Dat duidt erop dat ze een lagere rang had. Maar omdat dit de enige vrouw is die ze op deze locatie hebben gevonden, is het moeilijk om harde conclusies te trekken. Ze kunnen haar immers met niemand vergelijken. De echte rol van deze vrouw blijft dus speculeren. 

Bron: Scientific Reports

Beeld: Carme Rissech, URV

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!