Niet alleen mensen zijn kwetsbaar voor de schadelijke stralen van de zon. Welke dieren hebben nog meer last van verbranding, en kunnen wel wat zonnebrandcrème gebruiken?

Kinderboerderij De Baak uit het Noord-Hollandse Beverwijk heeft afgelopen week het nieuws gehaald met een wel heel opmerkelijke oproep. Hun varkens, Jip en – jawel – Janneke, zijn echte zonliefhebbers. Om ze te beschermen tegen de schadelijke straling van onze moederster smeren de medewerkers ze meerdere keren per dag in met zonnebrandcrème.

De kosten voor deze crème liepen echter zo hoog op, dat de beheerder van de kinderboerderij een oproep deed om restjes te doneren. En zo geschiedde, inmiddels hebben de medewerkers weer genoeg zonnebrandcrème om Jip en Janneke veilig te laten zonnebaden. Maar waarom hebben varkens het smeersel eigenlijk nodig? En kunnen andere dieren ook verbranden door de zon?

Lees ook:

• Deze elektronische huid ‘geneest’ vanzelf
• Vijf wateren met een vreemd kleurtje

Walvissen

“De meeste dieren waarvan de huid blootstaat aan de zon, kunnen verbranden”, vertelt beheerder van Smithsonian’s National Zoo Tony Barthel al in 2011 aan Smithsonian Magazine. “Vogels worden door hun veren beschermd tegen de zon, en reptielen door hun schubben. Zoogdieren zoals olifanten, nijlpaarden, en zelfs net geschoren schapen, zijn daarentegen wel kwetsbaar voor de zon.” Maar om al deze dieren nu van zonnebrandcrème te voorzien…

In een studie die meer dan tien jaar geleden plaatsvond, ontdekten onderzoekers dat zelfs walvissen werden geplaagd door de schadelijke straling van de zon. Tussen 2007 en 2009 namen de wetenschappers monsters van de huid van de dieren, en concludeerden dat 95 procent daarvan huidcellen bevatten die waren beschadigd door de zon. Niet geheel verrassend ervoeren vooral walvissoorten die meer tijd aan het wateroppervlak spendeerden schade door de zon.

Verbranding komt ook bij zoogdieren met een vacht weleens voor. “Dit hangt logischerwijs af van hoe dik hun vacht is”, zegt Barthel. Om op de varkens terug te komen: die hebben niet genoeg haar om ze te beschermen tegen de zon. Als deze dieren te veel bloot worden gesteld aan de straling van onze moederster, kleurt hun huid rood en ontstaan blaren. Bovendien kunnen varkens plaveiselcelcarcinoom ontwikkelen, een vorm van huidkanker die ook bij mensen voorkomt.

Roze vloeistof

Niet alleen het smeren van zonnebrandcrème kan varkens beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon, maar ook het nemen van een modderbad. Zonlicht kan moeilijker door de huid dringen als er resten modder op hun lijven achterblijven. Olifanten spuiten bovendien zand op hun eigen rug om verbranding te voorkomen.   

Nijlpaarden hebben ook een interessante manier om zich te beschermen tegen de zon. Ze scheiden een roze vloeistof uit die druppels op hun kop vormen. Deze vloeistof bestaat uit rode en oranje pigmenten die de uv-straling van de zon kunnen absorberen. Eigenlijk een natuurlijke zonnebrandcrème dus.

Bronnen: Smithsonian Magazine, Opensanctuary.org

Beeld: Neumann & Rodtmann/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!