Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
We schatten slechter in hoelang iets duurt als tijdsgevoelige neuronen in ons brein passiever zijn, ontdekten wetenschappers onlangs.
Er zijn van die dagen waarop de tijd vliegt. Maar het omgekeerde kan ook, dat het maar geen vijf uur lijkt te worden, terwijl een minuut natuurlijk objectief gemeten altijd een minuut duurt. Ons brein maakt een schatting van het tijdsverloop die vaak niet overeenkomt met de werkelijkheid. Neurowetenschappers hebben nu ontdekt dat ‘vermoeide’ neuronen in een bepaald gebied van onze hersenen hiervoor zorgen.
Lees ook:
Time flies
Dat wij tijd anders ervaren dan het objectieve verstrijken van de seconden is een bekend gegeven. De uitdrukking time flies when you’re having fun komt niet uit de lucht vallen. Wat er in je omgeving gebeurt, beïnvloedt je persoonlijke tijdsbeleving. In een drukke, gezellige kroeg (we kunnen het ons nu bijna niet meer voorstellen) heb je minder besef van de fysieke tijd dan wanneer je in een leeg café zit.
Maar wat gebeurt er fysiek in je hersenen? Is subjectieve tijdsperceptie te meten? Hersenonderzoekers van de Society for Neuroscience bekeken de activiteit in een specifiek gebied van de grote hersenen dat gevoelig is voor tijdsduur. Ze deden een experiment waarbij ze erachter wilden komen of het daarbij om de fysieke of de subjectieve tijdsduur gaat.
Neuronen zijn ‘moe’
De wetenschappers lieten proefpersonen de tijdsduur van twee gebeurtenissen met elkaar vergelijken, terwijl ze hun brein bekeken met een MRI-scan. De deelnemers keken eerst een bepaalde tijd naar een grijze cirkel, dertig keer achter elkaar. Daarna kregen ze een geluidssignaal te horen waarvan ze moesten aangeven of dat langer of korter duurde dan het zien van de cirkel. Dat geluid duurde steeds even lang, maar de periode dat de cirkel werd getoond varieerde.
Door de fysieke tijdsduur van het geluid steeds constant te houden wilden de onderzoekers de subjectieve ervaring van tijd meten. En dat lukte. Hadden de proefpersonen eerst langere periodes naar de grijze cirkel gekeken, dan onderschatten ze de tijdsduur van het geluid – ze dachten dat die korter was geweest. Andersom werkte het ook. Kregen de deelnemers de grijze cirkel korter te zien, dan dachten ze dat ze het geluid juist langer hadden gehoord. Iedere keer was het onderzochte gebied in de hersenen actiever, het bevatte meer zuurstofrijk bloed.
Maar als de eerste en de tweede stimulus bijna even lang duurden, zagen de onderzoekers de activiteit van de neuronen afnemen. Hoe passiever de neuronen, hoe groter het verschil dat een proefpersoon aangaf tussen waargenomen en werkelijke tijd. Volgens de onderzoekers waren de neuronen dan ‘ongevoeliger’. Je zou ook kunnen zeggen ‘moe’.
Spoor van tijd in de hersenen
Neurowetenschapper Hedderik van Rijn van de Rijksuniversiteit Groningen doet onderzoek naar het verband tussen tijd en cognitie. Hij vindt het een interessante studie. “De onderzoekers laten voor het eerst zien dat ergens in de hersenen een spoor te vinden is van hoe tijd aanvoelt in plaats van hoe tijd daadwerkelijk is. Op basis van deze studie weten we in welk gebied in ons brein die informatie beschikbaar is.”
Klopt het ook dat neuronen ‘moe’ kunnen worden, zoals het persbericht beweert? “Neuronen zijn niet zo snel moe. Wat ze wel doen, is zich aanpassen aan de omgeving. Als je de hele tijd iets ziet en het is daarna opeens anders, dan reageren ze minder gevoelig. De testpersonen krijgen steeds A te zien, en dan opeens B. Hoe beter je weet hoe die A eruitziet, hoe meer je de afwijking ziet in B. Het is een soort na-ijlen, bijvoorbeeld het effect dat je nog een lichtende bol op je netvlies hebt als je een tijdje in een lamp gekeken hebt. Ik kan vast ook wel een experiment bedenken waarbij neuronen juist ‘hyper’ reageren.”
Maar wat is nu precies het belang van de studie? “Er is veel onderzoek gaande naar de vraag hoe wij al onze bronnen van informatie in onze hersenen integreren. Waarneming van tijd is daarbij heel belangrijk. Deze resultaten geven ons mogelijk een nieuwe methode waarmee we op een specifieke plek in de hersenen kunnen kijken naar sporen van ‘herinnerde’ en waargenomen tijd.”
Bronnen: Eurekalert!, Journal of Neuroscience, Ukrant