Wetenschappers vangen nanoplastics met actieve kool

Roeliene Bos

15 maart 2024 12:00

microplastics en nanoplastics

Onderzoekers van de University of Waterloo (Canada) hebben een nieuwe manier gevonden om nanoplastics uit de weg te ruimen. 

Ze zijn niet te zien en toch zijn ze overal: nanoplastics. De grootte van deze plastic deeltjes varieert tussen 1 nanometer en 1 micrometer. Ter vergelijking: één nanometer is een miljardste van een meter. Deze ongelooflijk kleine plasticdeeltjes ontstaan als plastic afval in onze afvalwaterstromen terechtkomt. Daar worden ze afgebroken tot op nanoniveau en komen uiteindelijk in ons drinkwater terecht. 

Hun iets grotere broertjes, de microplastics, vinden we eveneens over de hele wereld. Zo valt er volgens Amerikaans onderzoek uit 2020 jaarlijks 100 ton plastic met de regen neer op beschermde natuurgebieden in de Verenigde Staten. Dat staat gelijk aan 120 miljoen waterflesjes. 

Maar hoe ruim je zulke minuscule stukjes plastic op? Dat is een vraag waar menig wetenschapper zich het hoofd al over gebroken heeft. Zo ook de Canadese onderzoekers die hun oplossing publiceerden in vakblad Separation and Purification Technology

Lees ook:

Actieve kool zuivert

Voor hun experiment maakten zij gebruik van actieve kool. Dat spul heb je ongetwijfeld weleens gezien bij de drogist. Het zit bijvoorbeeld in gezichtsmaskers en pillen die je kunt slikken bij darmproblemen. In beide gevallen om de boel te ‘zuiveren’. Of dat ook daadwerkelijk gebeurt, is nog maar de vraag. Waarschijnlijk moet je de claims op de verpakking met een flinke korrel zout nemen. 

Toch zijn andere toepassingen van actieve kool absoluut geen pseudowetenschap. Het wordt al honderden jaren gebruikt vanwege zijn filterende werking, ook voor nanoplastics. Het ontstaat door een product sterk te bewerken, net zolang totdat het superporeus is geworden. In veel gevallen is dat product plantaardig, zoals hout of bamboe. De Canadese onderzoekers wisten epoxy, een superharde kunststof, om te toveren in actieve kool. 

Omdat actieve kool zoveel gaatjes heeft, neemt het totale oppervlak toe. Beeld je maar eens in dat je een hand vol kiezels hebt. De totale oppervlakte van al die kiezels is groter dan een tennisbal, ook al is de tennisbal zelf groter. De actieve kool van epoxy had maar liefst een oppervlakte van 1705 vierkante meter per gram. Actieve kool is dankzij al die gaatjes erg goed in adsorptie. Daarbij hechten moleculen van de ene stof zich aan het oppervlak van de andere stof. Er komt als het ware een laagje op. 

94 procent van nanoplastics opgeruimd

De onderzoekers creëerden zelf nanoplastics van polyetheen en polyetheentereftalaat. Deze vormen van polyester vind je veel in plastic flesjes en fleece. Ze plaatsten deze in water en testten of hun epoxyproduct het eruit wist te filteren. En jawel, maar liefst 94 procent van de nanoplastics werd gevangen in de actieve kool. Het is de bedoeling om het proces nog verder te verfijnen, zodat honderd procent van de nanoplastics kan worden opgeruimd.

Als dit product kan worden opgeschaald, slaan de onderzoekers twee vliegen in één klap. Epoxy kan momenteel niet worden gerecycled. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor de wieken van windturbines. Door het te upcyclen is het niet-afbreekbare karakter van epoxy een minder groot probleem. 

Bron: Separation and Purification Technology

Beeld: RHJ/iStock/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!