Onderzoekers hebben ontdekt dat wilde vissen verschillende duikers van elkaar kunnen onderscheiden en daardoor weten achter wie ze aan moeten zwemmen om eten te krijgen.

Al jaren kampten wetenschappers van een onderzoeksstation in de Middellandse Zee met een probleem: vissen hadden door dat hun duikers lekker eten hadden en volgden hen. Ze stalen het voedsel dat eigenlijk bedoeld was voor experimenten. Daarbij leek het er zelfs op dat de dieren de duikers konden herkennen, omdat ze alleen achter diegenen aanzwommen die eerder al voedsel bij zich hadden gehad. Experimenten bevestigden dit vermoeden, zo schrijven de onderzoekers in het vakblad Biology Letters.

Lees ook:

• Olifantsvissen ‘zien’ via elektrische signalen van zichzelf én vrienden
• Schapen herkennen menselijke gezichten op foto’s

Vrijwilligers gezocht

De biologen van het onderzoeksstation vroegen zich af of vissen hen echt konden onderscheiden van elkaar. Er is nog maar weinig onderzoek gedaan of vissen mensen kunnen herkennen. De biologen kenden maar één onderzoek, maar dat was bij schuttersvissen in gevangenschap. Deze konden computer-gegenereerde afbeeldingen van menselijke gezichten herkennen. De vraag blijft, kunnen vissen dit in het wild ook?

Om dit te achterhalen, stelden de onderzoekers twee testfases op. Ze doken in het gebied waar de wilde vissen al gewend waren aan mensen. Vissen konden gaan en staan, of in hun geval blijven en wegdrijven, waar en wanneer ze wilden. Ze deden dus als ‘vrijwilliger’ mee met het experiment.

De eerste fase was een training. Hierin wilden de wetenschappers dat de vissen de onderzoekster, Katinka Soller, zouden volgen. Ze had een felgekleurd duikerspak aan en gaf de vissen eten. Daarna deed ze een gewoon duikerspak aan, en uiteindelijk gaf ze alleen maar voedsel als de vissen haar ongeveer vijftig meter hadden gevolgd.

Vooral twee soorten zeebrasems waren enthousiaste (of hongerige) vrijwilligers. De duikers gaven voor de gein zelfs namen aan de brasems die telkens maar weer naar hen toe kwamen. Na twaalf dagen in opleiding, waren er twintig vissen die door konden naar deel twee van het experiment.

Dat was de testfase. Een andere onderzoeker uit het team, Maëlan Tomasek, ging nu mee het water in. Hij had een duikpak aan met net wat andere kleuren dan Soller. Op dag één volgden de vissen beide duikers, maar Tomasek gaf de vissen die hem volgden geen eten. Soller deed dat wel nog steeds.

Herkenningspunt

Vanaf dag twee ging het aantal vissen dat Soller volgde drastisch omhoog. De onderzoekers konden een stijgende lijn zien in het leerproces van de dieren. Uiteindelijk deden de onderzoekers de test opnieuw, maar deze keer hadden ze precies hetzelfde duikerspak aan. Nu konden de vissen geen onderscheid maken tussen de twee. Dit laat zien dat ze de kleuren van de pakken gebruiken als herkenningspunt, net zoals veel duikers doen vanwege het wazige zicht onder water.

De onderzoekers vermoeden dat als ze meer tijd hadden gehad, de vissen ook subtielere dingen zouden kunnen herkennen, zoals de vorm van hun handen. Dat zeebrasems dit kunnen, zou volgens de biologen geen verrassing moeten zijn. Ze kunnen namelijk navigeren in een complexe wereld, met allemaal verschillende soorten.

In onderstaande video is te zien dat de vissen alleen achter de duiker met camera (Katinka Soller) aan gaan, en niet achter de andere onderzoeker (Maëlan Tomasek) die in de achtergrond wegzwemt. 

Bronnen: Biology Letters, EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!