Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Een rugvin die net boven het water uitsteekt; dat móet wel een hongerige witte haai zijn op zoek naar een zeezoogdier. Maar dat beeld gaat niet altijd op voor de jonge exemplaren.
Ta-dum. Twee noten en je kijkt meteen angstig om je heen. Het themalied dat John Williams voor Jaws componeerde, is namelijk synoniem geworden voor naderend gevaar. In de film is dat terecht, maar in het echt vergrijpen witte haaien zich nauwelijks aan mensen. Sterker nog, de haaiensoort lijkt meer tijd te besteden aan het zoeken naar eten op de zeebodem dan aan het wateroppervlak, suggereert nieuw onderzoek.
Lees ook:
Gevarieerd menu
Dat concludeert een team van onderzoekers van de Universiteit van Sydney. Ze onderzochten tussen 2008 en 2019 de maaginhoud van veertig jonge witte haaien die voor de kust van Oost-Australië leven. Die gegevens vergeleken de wetenschappers met het eetpatroon van witte haaien die voor de Zuid-Afrikaanse kust gedijen.
Hieruit bleek dat vooral Australische zalm op het menu staat van de roofvissen. Maar meer dan een vijfde van het witte haaiendieet bestond uit beestjes die net boven de oceaanbodem zwemmen, in riffen leven of zichzelf in het zand begraven. Aanvullende gegevens verkregen met gps-trackers verklapten al dat witte haaien een aanzienlijke tijd diep in zee doorbrengen.
Verder bestond ruim 30 procent van de maaginhoud uit ongeïdentificeerde dieren en uit vissen die de onderzoekers helemaal niet hadden verwacht aan te treffen. Zo blijken jonge witte haaien soms ook hun tanden te zetten in alen, harders, lipvissen en zelfs aan de vlugge adelaarsroggen.
Migratiepatroon
Het stereotiepe beeld van een witte haai die zich alleen maar tegoed doet aan zeezoogdieren blijkt dus niet te kloppen. “De jacht op grotere prooien, waaronder andere haaien en zeezoogdieren als dolfijnen, zal waarschijnlijk pas plaatsvinden als de haaien een lengte van ongeveer 2,2 meter bereiken”, zegt hoofdonderzoeker Richard Grainger.
Ook vertelde de maaginhoud het team wat over het migratiepatroon van witte haaien. Zo gaan grotere, en dus oudere, haaien over op een vetrijk dieet, omdat ze zich opmaken voor een lange trektocht. Die conclusie komt overeen met wat de gps-data lieten zien. Grotere haaien migreren namelijk seizoensgebonden van het zuiden van Queensland naar het noorden van Tasmanië.
Beschermen
Het onderzoek vertelt ons dus veel over het eet- en migratiepatroon van (jonge) witte haaien. En die informatie is op zijn beurt weer belangrijk voor het beschermen van de soort die op de IUCN-lijst staat aangegeven als ‘kwetsbaar’.
“De resultaten die de onderzoekers omschrijven, dragen erg bij aan onze kennis over deze grote roofvissen”, mailt marien bioloog Guido Leurs. “Met dergelijke studies kunnen wetenschappers beter inschatten waarom de dieren zich in bepaalde gebieden bevinden en of die belangrijk zijn als jachtgebieden.” Zo kunnen de soorten beter beschermd worden door juist die regio’s goed in de gaten te houden.
“Maar deze informatie geeft ons ook meer duidelijkheid over de rol van grote haaiensoorten in mariene ecosystemen”, vervolgt Leurs. “Met andere woorden, wat zou er met deze systemen gebeuren als de witte haai wegvalt/uitsterft? Welke soorten zouden er dan eventueel kunnen toenemen, en welke gevolgen heeft dat voor de ecosystemen en voor ons?”
Bronnen: Frontiers in Marine Science, University of Sydney via EurekAlert!, Live Science
Beeld: Ryan Montgomery/Aerologistics Helicopters