De zwaarlijvige zoogdieren dutten slechts twee uur per dag als ze op een lange reis zijn naar voedsel zijn. De zeeolifanten bewegen dan in een spiraal naar beneden.

Ooit in een natuurdocumentaire zeeolifanten zien pitten op de rotsen? Dan heb je wellicht een verkeerd beeld gekregen van deze zoogdieren. Het klopt inderdaad dat zeeolifanten veel slapen op land, zo’n 10 uur per dag, maar tijdens hun lange zoektochten naar voedsel zijn ze verre van lui. Dan komen ze namelijk nauwelijks aan slapen toe, zo hebben onderzoekers nu ontdekt.

Lees ook:

• Poepen dieren als ze in winterslaap zijn?
• Slapen in een duistere grot voor de wetenschap

Maandenlange duiktripjes

De biologen focusten in hun nieuwe studie, gepubliceerd in Science, op de noordelijke zeeolifant (Mirounga angustirostris). Deze soort maakt maandenlange duiktripjes op zoek naar inktvissen, vissen en andere dieren die op zijn menu staan. “Jarenlang stellen onderzoekers zichzelf al de vraag wanneer de zeeolifanten dan precies slapen”, zegt marien ecoloog en hoofdauteur van de studie, Daniel Costa, tegen The Guardian.

Om de vraag te beantwoorden, rustten de onderzoekers dertien jonge vrouwelijke zeeolifanten uit met een water- en drukbestendig systeem om hun hersen- en hartactiviteit te volgen. Hiermee konden ze hun slaappatroon in kaart brengen. Voor vijf zeeolifanten deden de biologen dit in het laboratorium, voor de rest in het wild – langst de oostkust van de Stille Oceaan. Ook haalden ze meerdere apparaten uit hun gereedschapskist om het zwem- en duikgedrag zo goed mogelijk vast te leggen.

Neerwaartse spiraal

“We hadden al een vermoeden dat de noordelijke zeeolifanten slapen tijdens zogenoemde driftduiken”, vervolgt Costa. “Bij deze duiken stoppen de zoogdieren met actief zwemmen en zinken ze langzaam.” Dit blijkt te kloppen; de zeeolifanten knappen een uiltje terwijl ze in een spiraalvormige beweging richting de bodem van de oceaan zinken. Soms bereiken de dieren dieptes van 300 meter – hier zijn ze veilig voor roofdieren die meestal aan het oppervlak blijven om te jagen.

Deze duiken duren zo’n halfuur per keer en daarvan dutten de zeeolifanten steeds ongeveer 10 minuten. Wanneer de dieren naar de bodem zinken, komen ze in de zogenoemde tragegolfslaap. Tijdens deze slaapfase liggen ze – net als tijdens het waken – met hun rug richting het wateroppervlak, en hun buik naar de bodem gekeerd. Als ze vervolgens in remslaap raken, draaien ze om, en begint de neerwaartse spiraal. Tot ze wakker worden en weer naar het oppervlak zwemmen. In totaal slapen ze zo 2 uur per dag.

Het team wil eenzelfde soort methode gaan gebruiken om de breinactiviteit, en daarmee slaap, van meerdere zeedieren, zoals zeehonden en zeeleeuwen, in kaart te brengen.

Bronnen: Science, The Guardian, NRC

Beeld: Vicki Jauron, Babylon and Beyond Photography/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!