Zeeotters die gereedschap gebruiken hebben beter gebit

Marysa van den Berg

17 mei 2024 09:00

Een zeeotter gebruikt een rots als aambeeld om een schelp open te breken.

Een zeeotter gebruikt een rots als aambeeld om een schelp open te breken. Beeld: Monterey Bay Aquarium.

Door stenen als hamer of aambeeld te gebruiken bij het verzamelen van voedsel, sparen zeeotters hun tanden en dat geeft ze betere overlevingskansen.

Hoewel alleen mensen en apen erom bekendstaan, zijn ook andere dieren slim genoeg om werktuigen te gebruiken. Denk aan kraaien die met takjes insecten uit een boom peuteren of octopussen die de tentakels van het Portugees oorlogsschip trekken om er zichzelf mee te verdedigen. En de zeeotter? Die gebruikt stenen, schelpen of soms zelfs afval om prooien mee open te kraken. Dat blijkt een groot voordeel te hebben, zo ontdekte een Amerikaanse onderzoeksteam.

Lees ook:

Vooral vrouwtjes

Niet iedere zeeotter gebruikt gereedschap. Vooral vrouwtjes staan erom bekend. Door hun kleinere lichaam en daarmee gepaard gaande mindere bijtkracht kunnen ze prooien met een hard pantser – zoals zee-egels, zeeslakken en krabben – minder goed openkrijgen met hun tanden. Gereedschap biedt dan uitkomst.

Een zuidelijke zeeotter die een steen als aambeeld gebruikt om een prooi open te kraken.
Een zuidelijke zeeotter die een steen als aambeeld gebruikt om een prooi open te kraken. Beeld: Monterey Bay Aquarium.

Chris Law van de University of Texas en collega’s van andere universiteiten wilden weten of de vaardigheid ook andere voordelen biedt. Daarvoor riepen ze de hulp in van een aantal hobby-otterspotters. Tezamen volgden ze 196 getagde zuidelijke zeeotters nabij de kust van Californië. Ze keken naar welke materialen de otters gebruikten als gereedschap en om welke prooien het precies ging. Ook gingen ze het gebit na van otters die tijdens de studieperiode stierven.

Parttime en fulltime

De otters die altijd gereedschap gebruikten bij hun voedselvergaring bleken de beste gebitten te bezitten. De otters die liever de prooien open wrikten met hun eigen tanden, hadden juist meer last van tandslijtage. En dat is slecht nieuws voor hen, want met een kapot gebit kun je niet goed eten en sterf je dus sneller.

Een zeeotter die zijn tanden gebruikt om een prooi open te kraken.
Een zeeotter die zijn tanden gebruikt om een prooi open te kraken. Beeld: Chris Law.

Tot zover geen verrassingen. Maar bijzonder was dat sommige otters die maar af en toe een steen pakten om eten te bemachtigen, slechtere tanden hadden dan soortgenoten die dat nooit deden. Dit is volgens Law en zijn team te verklaren doordat de parttime-gereedschapsgebruikers er een ander dieet op nahielden. Zij kozen voor hardere prooien dan de fulltime-bijters. Die laatste groep ging juist voor de zachtere prooien, bijvoorbeeld zeeoren of zee-egels.

Van moeder op dochter

De onderzoekers denken dat de vrouwtjes de vaardigheid van het werktuiggebruik leren aan hun jongen. Net zoals dat bij onder meer chimpansees gebeurt. Onduidelijk is waarom de vrouwelijke pups het vermogen behouden, maar de mannetjes niet altijd. Waarom schakelen sommige van hen toch over op het parttime-gebruik of zweren ze het zelfs volledig af? Dat is wat Law en collega’s nog verder hopen te onderzoeken.

Dit soort studies zijn belangrijk, want de zeeotter staat bij de IUCN nog altijd te boek als bedreigde diersoort. Tussen 1741 en 1911 werd er flink op het dier gejaagd, vanwege zijn pels. Pas na een verbod nam het aantal weer toe; van 1000-2000 exemplaren tot tussen de 150.000 en 300.000 momenteel. Maar dat is volgens de IUCN nog altijd niet genoeg.

Bronnen: Science, Science perspective, University of Texas at Austin via EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!