Zeventiende-eeuwse, ongeopende brief gelezen

Naomi Vreeburg

03 maart 2021 09:34

brief

Onderzoekers hebben een nieuwe techniek ontwikkeld om een eeuwenoude brief te lezen zonder de zegel te verbreken.

In de zeventiende eeuw sloeg de Haagse postbeamte Simon de Brienne onbezorgde brieven op in zijn archief. Een archief dat nu in handen is van Beeld en Geluid. Zo’n 2000 van de 2600 brieven hebben wetenschappers al geopend, maar de rest lieten ze gesloten. Dit omdat ze niet alle zegels wilden verbreken en de brieven niet wilden schaden.

Daarom heeft een internationaal team, waaronder een aantal Nederlandse onderzoekers, een computertechniek ontwikkeld om de documenten te lezen zónder ze open te maken.

Lees ook:

Ontvouwen

Om dit voor elkaar te krijgen lichten de wetenschappers de ongeopende brieven eerst door met een CT-scanner. Deze kennen we allemaal als medisch apparaat dat met behulp van röntgenstraling driedimensionale plaatjes van bijvoorbeeld botten, borst, hart of hersenen maakt. Maar de laatste paar jaar wordt computertomografie (CT) ook buiten het ziekenhuis ingezet. Zo ook bij de post van Simon de Brienne. Het resultaat is een driedimensionale kopie van de gesloten brieven, waar wetenschappers doorheen kunnen kijken.

Maar om de letters te kunnen zien, moesten de documenten eerst digitaal worden geopend. En dat was nog niet zo makkelijk. In de zeventiende eeuw vouwden de verzenders van de brief het papier namelijk op een unieke manier. Zo wist de ontvanger of het document onderweg stiekem al door iemand anders was gelezen. Hoe geheimer de boodschap in de brief, hoe ingewikkelder de verzender hem vouwde.

De onderzoekers ontwikkelden en trainden een computeralgoritme jarenlang om deze vouwmethode op een scan te achterhalen. Vervolgens slaagden ze erin het algoritme de brieven te laten ontvouwen. Dat ziet er zo uit:

Overlijdensbericht

De eerste brief die aan de techniek is onderworpen, werd op 31 juli 1697 geschreven door Jacques Sennacques. Hierin vroeg hij zijn neef Pierre Le Pers, een Franse ondernemer die woonde in Den Haag, om een officieel overlijdensbericht van Daniel Le Pers. Een alledaagse brief dus, maar juist daardoor geeft hij ons meer kennis over het leven en de bezigheden van de ‘normale mens’ uit deze roerige tijd.   

Bronnen: Nature Communications, phys.org, De Volkskrant

Beeld: MIT

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!