Je kunt beter niet zwemmen na een maaltijd en plassen over een kwallenbeet helpt tegen de pijn. Waar komen zomerse wijsheden als deze vandaan? En belangrijker nog: kloppen ze? KIJK zoekt het uit. In deze aflevering: tijdens vakanties word je sneller ziek.

Vrije tijd is goed voor je. Dokters geven zieken en herstellenden dan ook vaak het advies om voldoende rust te nemen. Het klinkt dus niet logisch dat er mensen zijn die juist in hun vakantie vaak ziek worden. Toch is er een kleine groep mensen die daar last van lijkt te hebben.

“Ik heb ooit met collega’s globaal onderzocht hoeveel mensen last hebben van ‘vrijetijdsziektes’. Dit bleek niet meer dan 2 tot 3 procent”, vertelt Ad Vingerhoets, emeritus hoogleraar klinische psychologie aan Tilburg University. “Het lijkt vooral voor te komen bij mensen die perfectionistisch zijn, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben en moeilijk hun werk kunnen loslaten.”

Stress onderdrukt ziekte

Maar waarom wordt zo iemand dan pas ziek als diegene vrij heeft? “Er zijn aanwijzingen dat het adrenalineniveau omhoog gaat als mensen hard moeten werken”, vertelt Vingerhoets. Dat is fijn, want dat helpt om zowel fysiek als mentaal te presteren, én het onderdrukt beginnende kwaaltjes.

Als je ’s avonds thuiskomt, valt het adrenalineniveau weer terug naar de rustsituatie. Behalve bij te veel stress. “Je ziet dan dat mensen zelfs ’s nachts nog verhoogde adrenalinelevels hebben. Daardoor kan het lichaam uit balans raken en het immuunsysteem worden aangetast.” Maar daar heb je pas last van als je eindelijk vakantie opneemt en de aanmaak van de ziekte-onderdrukkende stresshormonen plotseling daalt. Als je dan ook nog eens op reis gaat, loop je een extra groot risico om ziektekiemen tegen te komen waar je nog geen antistoffen tegen hebt.

Pijn en vermoeidheid hebben aandacht nodig

Naast de echte zieken zijn er ook mensen die melden dat ze erg vermoeid raken en last hebben van vage pijnen in hun vrije tijd. Vingerhoets heeft ook daar een verklaring voor: “Pijn en vermoeidheid hebben aandacht nodig. Bij sporters zie je bijvoorbeeld dat ze de pijn pas voelen na hun wedstrijd. Als je afgeleid bent – bijvoorbeeld als je druk bent met werk – dan wordt de informatie die uit je lijf komt onderdrukt. Je hersenen hebben namelijk maar een beperkte capaciteit om informatie te verwerken. Op het moment dat je denkt: ik ga even lekker achterover leunen en niksen, merk je pas hoe vermoeid je bent en waar het zeer doet.”

Volgende week in de serie ‘Zomerse wijsheden’: door te krabben aan een muggenbult maak je de jeuk erger.

Beeld: Shutterstock

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!