Tijdlijn: de lange evolutie van de zoogdieren

KIJK-redactie

26 mei 2021 12:00

zoogdieren

Van underdogs tot heersers van de wereld: de zoogdieren zijn nu de succesvolste diergroep. Een overzicht van de lange evolutie van deze Mammalia.

360-300 miljoen jaar geleden (mjg): Carboon

De voorlopers van de protozoogdieren, de synapsiden, splitsen zich af van de reptielen, de diapsiden.

300-252 mjg: Perm

De synapsiden ontwikkelen zich tot therapsiden, waarbij de ledematen onder het lichaam zitten, in plaats van uit te steken naar de zijkant en de voorkant.

252 mjg: Perm-Trias-massa-extinctie

Tijdens deze grote uitsterving van soorten verdwijnen veel synapsiden, maar de beter aangepaste soorten overleven: de cynodonten.

252-200 mjg: Trias

De eerste voorouders van de placentadieren, buideldieren en eierleggende zoogdieren verschijnen en vinden elk een eigen leefgebied.

200-145 mjg: Jura

Protozoogdieren krijgen gespecialiseerde snijtanden en kiezen, de kaakbeentjes worden deel van het middenoor en het zogen evolueert.

145-100 mjg: begin Krijt

Diverse groepen oerzoogdieren leven zij aan zij (maar in de schaduw) van de dinosauriërs in Laurazië, een groot noordelijk continent.

100-66 mjg: einde Krijt

Veel bloemgevende planten komen op en brengen nieuwe voedselbronnen voor zoogdieren, waardoor nog meer soorten ontstaan.

66 mjg: Krijt-Paleogeen-massa-extinctie

Een grote meteoriet wordt de dinosauriërs noodlottig. De placenta- en buideldieren behoren – naast de vogels – tot het geringe aantal overlevende diersoorten.

66-56 mjg: Paleoceen

De placentadieren worden steeds groter, ontwikkelen nieuwe eetgewoontes en migreren over heel de wereld.

56 mjg: Paleoceen-Eoceen-temperatuursmaximum

Een plotseling wereldwijde opwarming zorgt voor nieuwe zoogdiergroepen, zoals de voorouders van de walvissen en olifanten en onze eigen orde: de primaten.

56-34 mjg: Eoceen

Een van de eerste primaten, Eosimias, leeft in bossen rond de evenaar in deze periode van afkoeling.

34 mjg tot nu

Er komen meer soorten hoefdieren, zoals neushoorns en herten. Primaten worden steeds groter en slimmer. Uiteindelijk komt daar het geslacht Homo uit voort, de mensachtigen.

Dit is een kader uit het artikel ‘Machtige Mammalia’ te vinden in het zomernummer van KIJK. Deze extra dikke editie ligt in de winkel vanaf 27 mei.

Meer informatie:

Tekst: Marysa van den Berg

Beeld: Mark Witton/University of Portsmouth

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 


Meer Science