‘Zwart turbineblad resulteert in minder slachtoffers’

Laurien Onderwater

29 augustus 2020 08:00

windturbine turbineblad

Door één blad van een windturbine zwart te schilderen, sterven aanzienlijk minder vogels, suggereert Noors onderzoek.

Overal ter wereld worden steeds meer windparken ontwikkeld voor de productie van duurzame stroom. Toch is lang niet iedereen fan van de tientallen metershoge windturbines. Sommige boe-roepers geloven er simpelweg niet in, met Donald Trump als bekendste voorbeeld (“I never understood wind”). Andere tegenstanders voeren de vogelsterfte als argument aan (Trump later ook, maar niet omdat hij nou zo’n grote dierenvriend is). Een team van wetenschappers uit Noorwegen trachtte hier een oplossing voor te vinden.

Lees ook:

Zwart turbineblad

Het idee van de onderzoekers is simpel: schilder een van de turbinebladen zwart. De witte, ronddraaiende propellerbladen zijn voor de vogels slecht zichtbaar. Maar door een zwarte streep neemt de bewegingsonscherpte af, zodat de beestjes de gehaktmolen waar ze op af vliegen wél zien.

De onderzoekers kwamen een tijdje geleden al op het idee, maar hebben het nu voor het eerst in de praktijk getest. Dat deden ze bij het Smøla-windpark waar maar liefst 68 turbines staan. Het team hield daar bij hoeveel vogels er stierven rondom vier zwart geschilderde windturbines en vergeleken dat met de vogelsterfte in de buurt van vier witte ‘molens’. Rondom de zwarte exemplaren troffen de wetenschappers aanzienlijk minder vogels met de pootjes omhoog aan.

turbineblad zwart geschilderd
Een zwart geschilderd turbineblad in het Noorse Smøla-windpark. © May et al. Ecology and Evolution (2020)

Ornitholoog en ecoloog Jente Ottenburghs, niet betrokken bij de studie, is te spreken over het onderzoek. “Deze studie laat met een elegant experiment zien dat botsingen voorkomen kunnen worden door een blad zwart te schilderen. Een simpele oplossing met grote gevolgen.”

Goed nieuws

Opvallend genoeg lagen er helemaal geen dode roofvogels rond de windturbines. “In Noorwegen sterven er jaarlijks alleen al in het Smøla-park zes tot negen zeearenden”, vertelt onderzoeker Roel May. “Dat leidde tot veel verzet (tegen windturbines, red.) en conflicten.”

Ottenburghs: “Roofvogels hebben vaak kleinere populaties in vergelijking met andere soorten, zoals zangvogels. Een relatief kleine verandering in populatiegrootte kan grote gevolgen hebben voor de roofvogels. Dat uit de studie blijkt dat de oplossing vooral botsingen met roofvogels voorkomt, is heel goed nieuws.”

Andere bedreigingen

Toch houden de onderzoekers nog een slag om de arm. De resultaten kunnen erg afhangen van de locatie en de vogelsoorten die daar voorkomen, schrijven ze in Ecology and Evolution. Van de moerassneeuwhoen, die wel in Scandinavië maar niet in Nederland voorkomt, is bijvoorbeeld bekend dat hij zich niet te pletter vliegt tegen de turbinebladen maar juist met de paal. Ottenburghs ziet dat iets optimistischer in: “Vogels zijn heel visueel ingesteld. Ik denk daarom dat deze oplossing werkt voor bijna alle vogelsoorten.”

Maar de ornitholoog wijst er wel op dat windturbines lang niet het enige gevaar voor vogels vormen. “Deze cijfers vallen in het niet in vergelijking met andere bedreigingen, zoals klimaatverandering, habitatverlies en predatie door huiskatten. Er is dus nog veel werk aan de winkel om vogels te beschermen.”

Bronnen: Ecology & Evolution, BBC News, Duurzaam Bedrijfsleven

Beeld: 123RF

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!