Wat voor leven loopt, kruipt, zwemt of vliegt er rond op andere planeten? Daar kunnen we alleen maar naar gissen, zou je zeggen. Toch tasten we niet helemaal in het duister. Uit de evolutiebiologie valt namelijk wel degelijk een aantal vuistregels af te leiden voor organismen elders in het heelal.

is opgegroeid met Star Trek weet: verreweg de meeste buitenaardse wezens lijken op mensen. Twee benen, twee armen, twee ogen… Goed, de ene soort heeft puntoren, de andere ribbeltjes boven zijn neus, de derde een blauwe huid. Maar in de basis komen ze behoorlijk overeen met wat er in een aards winkelcentrum rond paradeert. Dat valt ook wel te begrijpen.

Er zijn nu eenmaal grenzen aan hoeveel tijd je acteurs op de grimeafdeling kunt laten zitten. En of een tot nadenken stemmend script echt goed op het publiek overkomt als je het laat uit voeren door zwevende megakwallen of levende gaswolken is zeer de vraag.

Maar hoe zit het dan met échte aliens, als die bestaan? Kunnen die eigenlijk elke denkbare vorm hebben – en hebben we dus geen flauw benul wat we op andere planeten kunnen aantreffen? Of valt er uit het leven op aarde en de ontwikkeling die dat de afgelopen paar miljard jaar heeft doorgemaakt wel degelijk iets te concluderen over levensvormen elders in het heelal?

Dat laatste is het geval, zegt bioloog Arik Kershenbaum van de Universiteit van Cambridge in zijn boek The Zoologist’s Guide to the Galaxy. Zoals de natuur- en scheikundige wetten die we hier op aarde hebben achterhaald elders in het heelal ook van kracht zijn, zo zijn er volgens hem ook universele biologische regels. Kershenbaums Nederlandse collega Maurijn van der Zee van de Universiteit Leiden kan daar een heel eind in meegaan. “Als evolutiebioloog is het heel logisch om zo te denken”, zegt hij. “Op zich ben ik het er helemaal mee eens dat de wetmatigheden die we hier ontdekken ook op andere planeten moeten gelden.” Maar wat voor wetmatigheden zijn dat dan?

Dit is het begin van het artikel ‘Blauwdruk voor buitenaardsen’ te vinden in KIJK 5/2022. Deze editie ligt in de winkels vanaf 14 april.

Meer informatie:

• The Guardian: Aliens: Science asks, Is Anyone Out There? ed Jim Al-Khalili – review
• Popular Mechanics: What Do Aliens Actually Look Like?
• Penguin Random House: The Zoologist’s Guide to the Galaxy
• The Economic Times: When on Mars, look like the Martians do
• KIJK: Waarom zien we maar geen tekenen van buitenaards leven?
• KIJK: NASA introduceert classificatie voor buitenaards leven

Beeld: Getty Images, 123RF | Bewerking: Bert van den Broek/Toros Art

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!