Het is al langere tijd bekend dat astronauten die terugkeren van hun ruimtereis, dat vaak doen met slechtere ogen. Een oplossing voor deze oogproblemen is er (nog) niet. Maar artsen blijven doorzoeken. 

Een ruimtereis is niet zonder gevaren. Daar kunnen de astronauten Butch Wilmore en Suni Williams in ieder geval over meepraten. Zij zitten waarschijnlijk tot 2025 vast in ruimtestation ISS. Maar zelfs een reis die vlekkeloos verloopt, kan een astronaut niet in de koude kleren gaan zitten. 

Zo’n zeventig procent van de astronauten komt terug met oogproblemen. Het is zo’n bekend probleem, dat er een naam bestaat voor de ruimte-aandoening: spaceflight associated neuro-ocular syndrome (SANS). Hoe ontstaat het? En wat wordt er gedaan om dit tegen te gaan?

Wat is SANS precies?

In 2020 stond in vakblad Nature een uitgebreid onderzoek over SANS. Een astronaut met SANS kan van verschillende dingen last krijgen. Hun oogbol wordt bijvoorbeeld platter of ze krijgen papiloedeem, daarbij zwelt de kop van de oogzenuw op. 

De structuur van het oog kan door een ruimtereis zelfs permanent veranderen, waardoor sommige astronauten bij terugkomst ineens een (lees)bril nodig hebben. 

Waarom verliezen astronauten hun zicht? 

Hoe het kan dat het zicht van astronauten door een ruimtereis achteruit gaat, is niet honderd procent duidelijk, maar er bestaan wel vermoedens. Op aarde loopt het hersenvocht door de zwaartekracht naar beneden, maar in de ruimte ben je gewichtsloos. De vloeistof gaat dan niet omlaag, maar juist omhoog. Daardoor ontstaat er druk op de oogzenuw en het netvlies. Dat kan de boel beschadigen. 

Nieuw onderzoek tijdens Polaris Dawnmissie

Volgens de arts en onderzoeker Matt Lyon van Augusta University (VS) is de kans dat een astronaut permanente oogschade overhoudt aan zijn missie groter als hij eerder hersenletsel heeft gehad. Denk aan een hersenschudding na een harde val. 

Als dat schade aan de oogzenuw heeft veroorzaakt, loopt het vocht moeilijker weg. Op aarde is dat niet zo’n probleem, maar in de ruimte vanwege de toenemende druk wel. 

Om meer te weten te komen over SANS, leidt Lyon een nieuw onderzoek naar deze oogproblemen. Dit gaat plaatsvinden tijdens de ruimtemissie Polaris Dawn, die op maandag 26 augustus van start gaat. Vier astronauten klimmen die dag in het ruimtevaartuig Dragon van SpaceX.

Echo-apparaten

Voor hun onderzoek maakt het team van artsen gebruik van speciale echo-apparaten. Daarmee screenen ze de astronauten om te bepalen of zij al schade aan de oogzenuw hebben opgelopen. Die informatie helpt ze om hun theorie verder uit te bouwen.

Daarnaast hopen ze te achterhalen of het verminderde zicht komt door de aanwezigheid van het vocht zelf, de druk die het veroorzaakt of een combinatie van beide. Lyon vergelijkt vastzittend hersenvocht met een verstopt toilet. “Je creëert een toxische omgeving, want in het hersenvocht zitten afvalstoffen van je ogen en zenuwen. Als die niet weg kunnen en tegen de oogzenuw blijven duwen, sterft deze af.”

De crewleden van Polaris Dawn zijn getraind om de speciale echo-apparaten op zichzelf te gebruiken. Ze kunnen daarmee zowel het vochtgehalte als de druk meten tijdens hun ruimtereis. Op basis van die data kunnen er manieren gevonden worden om het vochtgehalte in het hoofd te verlagen.

Bron: Augusta Uinversity via EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!