Webb fotografeert voor het eerst ‘noorderlicht’ op Neptunus

Tim Tomassen

27 maart 2025 15:27

Aurora Neptunus

De James Webb-ruimtetelescoop heeft voor het eerst foto’s gemaakt van aurora’s in de atmosfeer van Neptunus.

Het bekende noorderlicht (en het iets minder bekende zuiderlicht) op aarde ontstaat doordat elektrisch geladen deeltjes die zijn uitgestoten door de zon worden opgevangen door het magnetisch veld van de aarde. Dat leidt de deeltjes vervolgens naar de polen, waar ze op de atmosfeer botsen. Die botsingen produceren spectaculaire lichtshows die wetenschappers aurora’s noemen. Dankzij de James Webb-ruimtetelescoop hebben astronomen nu kunnen aantonen dat de verste planeet in ons zonnestelsel, Neptunus, ook dit soort aurora’s heeft.

Het was al bekend dat andere planeten, zoals Jupiter, Saturnus en Uranus, ook poollichten hebben. Zelfs voor Neptunus waren er al aanwijzingen, maar bewijs ontbrak nog. Dat is er dankzij de geavanceerde instrumenten van James Webb nu dus wel, zoals te zien aan de groenblauwe kleuren op de foto boven dit artikel.

aurora neptunus
Voor de aurorafoto zijn de waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop gecombineerd met een oudere foto van de Hubble-ruimtetelescoop.

Lees ook:

Geen poollicht

Opvallend is dat de aurora’s op Neptunus niet voorkomen op de polen van de planeet. Dat komt doordat, anders dan bij de aarde, de noordpool van het magneetveld niet overeenkomt met de geografische noordpool van Neptunus. Het magnetische veld is 47 graden gedraaid ten opzichte van de as waar de ijsreus omheen draait. De elektrische zonnedeeltjes worden daardoor niet naar de geografische polen geleid, maar naar iets onder de evenaar – een plek die op de aarde overeen zou komen met Zuid-Amerika.

In een begeleidend wetenschappelijk artikel schrijven astronomen ook waarom de aurora’s waarschijnlijk zo lang onder de radar zijn gebleven. De metingen van Webb laten zien dat de temperatuur van de bovenste laag van Neptunus’ atmosfeer de afgelopen dertig jaar zowat gehalveerd is. En een koudere atmosfeer betekent zwakkere aurora’s. Volgens de onderzoekers was het daardoor alleen mogelijk om het lichtverschijnsel te detecteren met de gevoelige infraroodcamera van Webb.

Bron: Nature Astronomy, NASA

Beeld: NASA, ESA, CSA, STSc

KIJK 4-2025 cover

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

Reageren? Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Meest gelezen

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Bestel nu!