Microben op planeten bij een rode dwergster zouden niet allemaal het loodje leggen door de ultraviolette straling waar hun ster ze geregeld op trakteert, zo laat nieuw onderzoek zien.

Zeven planeten in heel knusse banen rond een enkele rode dwergster: daaruit bestaat het TRAPPIST-1-stelsel. Wat dit stelsel extra interessant maakt met het oog op mogelijk buitenaards leven: alle planeten zijn van het formaatje aarde of wat kleiner, en op minstens drie ervan zou vloeibaar water kunnen voorkomen. Jammer alleen dat deze planeten geregeld worden overspoeld door schadelijke straling. Maar nieuw labonderzoek lijkt uit te wijzen dat die minder dodelijk is voor microben dan gedacht.

Lees ook:

• Mysterie van het Wow!-signaal eindelijk opgelost? (Spoiler: het zijn geen aliens)
• Astronomen hebben 600.000 sterren doorgelicht op signalen van aliens

Supervlam

Het probleem van dit stelsel is dat de ster in het midden weliswaar koel en klein is, maar ook nogal heetgebakerd: elke paar dagen stoot hij een sterrenvlam uit, elke paar maanden zelfs een ‘supervlam’. Zo’n supervlam gaat onder meer gepaard met ultraviolette straling (uv) in een dosis die, volgens eerder onderzoek, dodelijk zou zijn voor eventuele bacteriën op de planeten.

Nu hebben de Argentijnse astrobioloog Ximena Abrevaya en collega’s het onderwerp wat grondiger aangepakt: door daadwerkelijk twee bacteriesoorten te bombarderen met de hoeveelheid uv-straling waar ze op een van de drie ‘leefbare’ TRAPPIST-planeten mee te maken zouden krijgen. En dan blijkt dat van beide soorten – eentje die goed tegen straling kan en eentje waar dat niet voor geldt – een klein deel die straling wel degelijk overleeft.

Steeds beter bestand tegen uv

Michaël Gillon, de Belgische astronoom die het team leidde dat het TRAPPIST-stelsel in 2016 en 2017 ontdekte, is te spreken over de studie. “De gebruikte methodes lijken me in orde, de conclusies robuust en voorzichtig geformuleerd.”

Verder benoemt Gillon dat evolutie de situatie nog wat gunstiger kan maken. Na zo’n uv-bombardement houd je namelijk die bacteriën over die net wat beter tegen dit soort straling kunnen dan hun soortgenoten. De genen die daarvoor verantwoordelijk zijn, zullen deze bacteriën dan doorgeven aan de volgende generatie, waarvan dus een groter deel beter bestand zal zijn tegen uv. “Het zou daarom interessant zijn om de overlevenden van dit experiment een paar maanden te laten reproduceren, om ze dan opnieuw bloot te stellen aan een gesimuleerde supervlam.”

Wel of geen atmosfeer?

Overigens weten we nog niet of de mogelijk bewoonbare planeten van TRAPPIST-1 beschikken over atmosferen. Hebben ze die niet, dan lijken de kansen voor leven hoe dan ook klein – en is de vraag hoe dat leven omgaat met een driemaandelijks uv-bombardement niet zo relevant.

Bronnen: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Universe Today

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!