Een gebrek aan het chemische element fosfor in andere delen van het heelal kan het erg moeilijk maken voor buitenaards leven om daar te gedijen.
Je wordt er warm van of niet. We hebben het hier over de zoektocht naar buitenaards leven. Al decennialang doen wetenschappers hun uiterste best om boodschappen van buitenaardse beschavingen op te vangen. Maar volgens onderzoekers van Cardiff University is buitenaards leven überhaupt uiterst zeldzaam. Waarom? Omdat daar het element fosfor schaars is.
Dit vind je vast ook leuk:
Onmisbaar element
Fosfor is een scheikundig element dat essentieel is voor het leven op aarde. Zo bestaat ons DNA uit (anorganisch) fosfor, bevatten onze botten calciumfosfaat en hebben planten fosfor nodig om te bloeien en hun vruchten en zaden te laten rijpen. Bovendien zit fosfor in adenosine trifosfaat (ATP), wat cellen nodig hebben voor de opslag en transport van energie. Een onmisbaar element dus.
Maar hoe weten de onderzoekers dan dat fosfor in de ruimte zo zeldzaam is? “Astronomen zijn nog maar net begonnen aandacht te schenken aan de kosmische oorsprong van fosfor”, zegt Jane Greaves, een van de onderzoekers.
“Zo ontdekten ze dat fosfor in het bijzonder wordt gemaakt in supernova’s – de explosies van zware sterren – maar de hoeveelheden die tot nu toe zijn gezien komen niet overeen met onze computermodellen.”
Kijk en vergelijk
Het team gebruikte daarom de William Herschel-telescoop, gelegen op La Palma op de Canarische Eilanden, om infraroodlicht van fosfor en ijzer in de Krabnevel (een supernovarest) te observeren.
Eerder hadden andere astronomen al de supernova-restant Cassiopeia A onderzocht op tekenen van fosfor, dus het team van Cardiff University was in staat om twee verschillende supernova-restanten te vergelijken op basis van hoe ze elk fosfor in de atmosfeer uitstootten.
Oneerlijk verdeeld
De voorlopige resultaten laten zien dat er in de Krabnevel veel minder fosfor lijkt te zijn dan in Cassiopeia A. “De twee explosies lijken van elkaar te verschillen, misschien omdat Cas A het gevolg is van de explosie van een zeldzame superzware ster”, zegt Phil Cigan van Cardiff Unviersity. “We hebben om meer telescooptijd gevraagd om onze bevindingen te controleren, voor het geval we wat fosforrijke regio’s hebben gemist in de Krabnevel.”
Toch suggereert het team dat fosfor ongelijk verdeeld kan zijn in de Melkweg, aangezien het element in slechts bepaalde supernova’s wordt gecreëerd en vervolgens naar vormende planeten wordt vervoerd in meteorieten (of andere ruimteobjecten).
Dit kan betekenen dat het leven op aarde is ontstaan dankzij het feit dat ons zonnestelsel in de nabijheid lag van een fosfor spuwende supernova. Maar wat als andere planeten daarin minder geluk hadden? Dan is de kans dat daar leven bestaat erg klein.
Voorlopig nog speculeren
Toch plaatst astrobioloog Inge Loes ten Kate (Universiteit Utrecht) een paar kanttekeningen bij het verhaal van de astronomen. “Ze hebben uiteraard wel gelijk met hun punt dat geen fosfor geen leven betekent zoals wij het kennen, waarin fosfor een zeer belangrijke rol speelt. Maar de onderzoekers hebben maar naar één supernova gekeken. Er zijn biljarden sterren met allemaal verschillende samenstellingen. De een maakt wel fosfor aan, de andere niet.”
KIJKs eigen sterrenkundige Jean-Paul Keulen (en auteur van Verstoppertje spelen met aliens) is het met Ten Kate eens. “Deze onderzoekers hebben delen van één bepaald supernova-overblijfsel bestudeerd, de Krabnevel, en in die delen relatief weinig fosfor gevonden. Het lijkt me dan wat voorbarig om gelijk conclusies te trekken voor de hele Melkweg en de kansen voor het ontstaan van leven daarin.”
“Eerst maar eens de héle Krabnevel bekijken – misschien bevindt het fosfor zich wel elders – en een aantal andere supernova-overblijfselen – want misschien is de Krabnevel wel een gekke uitzondering.”
Ten Kate: “Om nu te zeggen op basis van deze ene supernova dat het leven wellicht veel zeldzamer is, zou hetzelfde zijn als op aarde op Antarctica landen en alleen naar de toplaag van het ijs kijken en concluderen dat de aarde onbewoond is.”
Bronnen: Cardiff University, New Atlas, ScienceAlert
Beeld: J. Greaves
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!