Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het volgens sommigen nogal sinistere complex in Alaska werd gebruikt voor een heel bijzonder experiment: het afweren van ruimterotsen die op aarde kunnen inslaan.
Al zo ongeveer toen het onderzoeksproject in 1993 begon was HAARP omstreden. Complotgelovigen dachten dat het enorme antennecomplex kon worden gebruikt als wapen, als afweersysteem voor intercontinentale raketten of zelfs om wereldwijd het weer mee te beïnvloeden. Onzin natuurlijk en inmiddels heeft het complex bij het plaatsje Gakona in Alaska al heel wat nuttige informatie geleverd. Bijvoorbeeld over de hogere lagen van onze atmosfeer. En een paar dagen geleden is het voor het eerst gebruikt om in een asteroïde te kijken.
Lees ook:
Handige laag
HAARP staat voor high frequency active auroral research program en is bedoeld voor onderzoek naar de ionosfeer. Dat is de laag in onze atmosfeer die zich uitstrekt van 50 tot 1000 kilometer boven het aardoppervlak. Onderzoek naar de ionosfeer is niet eenvoudig. Ballonnen en vliegtuigen komen niet hoog genoeg doordat de lucht in de hogere delen te dun is. En voor satellieten is de lucht juist te dik waardoor ze door de botsing met luchtdeeltjes zouden verbranden.
Toch is onderzoek ernaar belangrijk. De ionosfeer heeft bijvoorbeeld wat handige eigenschappen die wereldwijd radioverkeer mogelijk maken. Hogere lagen (de E- en F-lagen) werken als spiegels en dat zorgt ervoor dat de kortegolfsignalen onder een hoek heen en weer stuiteren tussen de ionosfeer en het aardoppervlak en zo de andere kant van de wereld kunnen bereiken. Vandaar de belangstelling van de Amerikaanse defensie. Maar het systeem is ook van belang voor onderzoek naar de invloed van de ionosfeer op bijvoorbeeld uv-straling van de zon.
HAARP doet dat met 180 antennes die verspreid staan over een oppervlakte van 300 bij 400 meter. Die signalen van een extreem lage frequentie naar boven sturen en die daar een bepaald deel van de ionosfeer als een magnetron verhitten. (Vandaar de zorgen van de complotgelovigen.) Maar die signalen zijn dus ook nuttig voor ander ruimteonderzoek, zoals nu naar asteroïdes.
Ruimtebotsing
Voor het experiment waren de antennes van HAARP gericht op 2010 XC15, een brok ruimtepuin van 150 meter breed die regelmatig dicht in de buurt van de aarde komt en in de toekomst zou kunnen inslaan (zie de foto hieronder). Door onderzoek te doen naar de samenstelling van de asteroïde hopen wetenschappers te kunnen achterhalen hoe ze 2010 XC15 onschadelijk kunnen maken. Bijvoorbeeld door hem met een ruimtesonde een tik te geven, zoals DART in september vorig jaar deed met de asteroïde Didymos.
Wereldwijd
Tijdens het experiment op 27 december vuurde HAARP twaalf uur lang radiogolven op de asteroïde af. Meer dan 300 radioantennes over de hele wereld, waaronder die van amateurs, vingen de terugkerende signalen op die iets kunnen zeggen over de samenstelling van de rots. Die informatie kan dus worden gebruikt om 2010 XC15, als dat nodig is, onschadelijk te maken. Je zou kunnen zeggen dat HAARP, ondanks alle bedenkingen van complotgelovigen, de wereld gaat redden.
Bronnen: University of Alaska, Space.com
Beeld: NASA, UAF, GI photo by JR Ancheta