Deze astronauten hebben records op hun naam staan

Tim Tomassen

05 februari 2024 15:00

Astronaut in de ruimte

Wie heeft de meeste tijd in de ruimte doorgebracht en wie was er het verst weg van de aarde? Deze astronauten verbraken records.

De Russische astronaut Oleg Kononenko verbrak zondag het record voor de langste (opgetelde) tijd in de ruimte. Het vorige record van 878 dagen, 11 uur, 29 minuten en 48 seconden stond op de naam van de Rus Gennadi Padalka.

De 59-jarige ruimtevaarder reisde afgelopen september voor de vijfde keer naar het internationale ruimtestation (ISS), ditmaal voor een missie van een jaar. Rond Kononenko die af, dan komt zijn totaal op meer dan 1000 dagen te staan.

De vrouwelijke astronaut die de meeste tijd in de ruimte heeft doorgebracht, is Peggy Whitson met 675 dagen, 3 uur en 49 minuten. Dat is ook gelijk het algemene Amerikaanse record.

Deze astronauten hebben ook records op hun naam staan

Als eerste in de ruimte

Yuri Gagarin (1934-1968) was een piloot en kosmonaut uit de Sovjet-Unie. In 1961 maakte hij in de Vostok-capsule de eerste bemande ruimtevlucht ooit. Die vlucht duurde 108 minuten en de 27-jarige Gagarin maakte een enkele baan rond de aarde.

Twee jaar later, in 1963, betrad de toen 26-jarige Valentina Tereshkova als eerste vrouw de ruimte. Als onderdeel van de Vostok 6-missie vloog ze 48 keer rond de aarde, in ongeveer drie dagen tijd.

Eerste rondje om de maan

De eerste ruimtevluchten bleven in een baan rond de aarde. Apollo 8 was de eerste missie waarbij een bemand ruimtevaartuig die baan verliet en naar de maan afreisde. De bemanning vloog in 1968 tien rondjes om de maan – zonder te landen – en keerde daarna weer terug naar de aarde. De drie astronauten – Frank Borman (1928-2023), James Lovell en Bill Anders – waren de eerste mensen die de achterkant van de maan hebben gezien en maakten de legendarische foto ‘Earthrise’ (zie hieronder).

De beroemde 'Earthrise' foto, gemaakt door Bill Anders. Op de voorgrond het maanoppervlak, op de achtergrond de halve aarde.
De beroemde ‘Earthrise’ foto, gemaakt door Bill Anders tijdens de Apollo 8-missie. Beeld: NASA/Bill Anders.

Eerste astronauten die op de maan landden

In 1969 zetten Neil Armstrong (1930-2012) en Buzz Aldrin tijdens de Apollo 11-missie als eerste mensen daadwerkelijk voet op de maan. Armstrong verliet het Apollo-ruimtevaartuig als eerste, 19 minuten later kwam ook Aldrin naar buiten. Daarna hebben ze twee uur en een kwartier doorgebracht op het maanoppervlak, ze verzamelden in die tijd ruim 20 kilogram aan maanmateriaal. Piloot Michael Collins (1930-2021) bleef in het ruimteschip.   

Armstrongs eerste stap op het maanoppervlak werd wereldwijd live op tv uitgezonden. Hij deed toen zijn beroemde uitspraak: “one small step for [a] man, one giant leap for mankind”.

Langste tijd op de maan

In totaal hebben twaalf astronauten op de maan gelopen. Maar de bemanning van de Apollo 17-missie uit 1972 bracht er de meeste tijd door. Gene Cernan (1934-2017) en Harrison Schmitt verbleven 74 uur, 59 minuten en 40 dagen op het maanoppervlak. Commandanten van de Apollo-missies verlieten altijd als eerste het ruimteschip en gingen als laatste er terug in, Cernan heeft daardoor net iets langer op de maan gestaan dan Schmitt.

Gene Cernan salueert de Amerikaanse vlag op de maan, hij staat naast de Apollo-lander en de Lunar Roving Vehicle.
Gene Cernan salueert de Amerikaanse vlag op de maan. Beeld: Harrison Schmitt/NASA.

Langste ruimtemissie

Oleg Kononenko heeft misschien de meeste tijd in de ruimte doorgebracht, maar de Rus Valeri Polyakov (1942-2022) heeft de langste (enkele) ruimtevlucht op zijn naam staan. Hij verbleef tussen 1995 en 1996 ruim 14 maanden (437 dagen en 18 uur) in het Russische ruimtestation Mir. Zijn opgetelde tijd in de ruimte is overigens ook indrukwekkend: 679 dagen, 16 uur, 33 minuten en 18 seconden.

NASA-astronaut en ingenieur Christina Koch is de vrouw die de langste ruimtevlucht heeft gemaakt. Eind 2019 verbrak ze het record van Peggy Whitson, dat op 288 dagen stond. Het nieuwe record staat nu op 328 dagen. Tijdens haar missie volbracht de Amerikaanse – samen met haar eveneens Amerikaanse collega Jessica Meir – bovendien ook de eerste volledig uit vrouwen bestaande ruimtewandeling.

De NASA selecteerde Koch overigens ook als deel van de bemanning voor de Artemis II-vlucht. Het doel van die missie is om rond de maan te cirkelen, dat zou haar de eerste vrouw maken die verder dan de baan rond de aarde reist.

Christina Koch en de rest van de Artemis II-bemanning in oranje ruimtepakken.
Christina Koch en de rest van de Artemis II-bemanning. Beeld: NASA.

Verst weg van de aarde

De bemanning van de Apollo 13-missie is het verst weg van de aarde geweest. Jim Lovell, Fred Haise, and Jack Swigert (1931-1982) vlogen in 1970 rond de maan en waren op een gegeven moment 400.171 kilometer verwijderd van de aarde. Niemand heeft deze recordafstand daarna nog verbroken.  

Meeste ruimtewandelingen

De mannelijke astronaut met de meeste ruimtewandelingen op zijn naam is de Rus Anatoly Solovyev. Hij verliet 16 keer zijn ruimteschip, die ‘wandelingen’ duurden samen 82 uur en 21 minuten. De vrouwelijke recordhouder hebben we al eens voorbij zien komen in deze lijst: Peggy Whitson. Zij maakte 10 ruimtewandelingen die samen 60 uur en 21 minuten duurden.

Peggy Whitson tijdens een van haar tien ruimtewandelingen.
Peggy Whitson tijdens een van haar tien ruimtewandelingen. Beeld: NASA.

Lees ook:

Openingsbeeld: NASA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!