Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Sterrenkundigen hebben voor het eerst een komeet vlak bij de zon in stukken uiteen zien vallen, geroosterd door de hitte.
“Het object had een freaky kleur en veranderde in de loop der tijd op een manier die nog nooit is gezien.” Ongebruikelijk mysterieuze taal voor een onderzoeksverslag in The Astronomical Journal, maar sterrenkundige Man-To Hui (Universiteit van Macao) en zijn collega’s hadden dan ook ongebruikelijke resultaten om te melden.
In nog geen vier maanden zagen de sterrenkundigen een komeet die krappe baantjes om de zon trok in stukken barsten, geroosterd door onze ster. Dat snelle opbreken verklaart misschien waarom astronomen maar zo weinig van dit soort kometen kennen.
Lees ook:
Scheervlucht
De meeste kometen zijn verre ijsklompen die in miljoenen jaren tijd van de buitenranden van het zonnestelsel naar binnen ‘vallen’, langs planeten en asteroïden, om met een zwiep weer naar buiten te jagen. Komen ze te dicht langs een flinke planeet als Jupiter, dan kan de sterke zwaartekracht ze uit hun langgerekte ellipsbaan wippen. Zulke pechvogels kunnen eindigen als zonnescheerders, denken astronomen: kometen die krappe baantjes om onze ster draaien, nog dichterbij dan binnenplaneet Mercurius.
Het is een mooie theorie met één nadeel. Zelfs als je er rekening mee houdt dat zonnescheerders tien miljoen jaar hebben voor ze in de zon storten, zien sterrenkundigen er veel te weinig van.
IJsblokje
Toen zonnescheerder 323P/SOHO (ontdekt met de ruimtesatelliet SOHO) in december 2020 achter de zon dook, op weg naar een scheervlucht van nog geen negen keer de straal van onze ster boven het oppervlak, hadden Hui en collega’s dan ook een batterij verschillende telescopen, waaronder de Japanse Subaru-telescoop, op de komeet gericht. Dankzij die metingen konden de sterrenkundigen de baan van 323P/SOHO berekenen. Dus toen de komeet in maart 2021 weer opdook, hadden ze hem al snel in het vizier.
De komeet trok een dunne stofstaart en een paar brokstukken van 20 meter achter zich aan. Bovendien had hij een andere kleur gekregen, wat erop wijst dat het oppervlak veranderd was. Dat alles is volgens het team genoeg bewijs dat de komeet is gebarsten door de hitte van de zon.
Gebeurt dat elke passage opnieuw, dan gaan zonnescheerders er een stuk sneller aan dan de theorie voorspelt. “We denken dat 323P nog zo’n tweeduizend jaar heeft voor hij op de zon botst”, schrijven de onderzoekers. Net iets te lang om op te wachten, maar de volgende passage langs de zon is begin 2025. Op naar een volgend spektakel.
Bronnen: The Astronomical Journal, Phys.org
Beeld: Subaru Telescope/CFHT/Man-To Hui/David Tholen