Drie om elkaar draaiende jonge sterren in het sterrenbeeld Orion delen mogelijk één planeet. Dat blijkt uit computermodellen van de enorme stofringen in het driezonnenstelsel GW Orionis.

1300 lichtjaar hiervandaan, in het sterrenbeeld Orion, bevindt zich een mysterieus stersysteem, GW Orionis geheten, dat drie relatief jonge sterren bevat. Deze lichtbollen draaien, in de greep van elkaars zwaartekracht, in een baan om elkaar heen. Het drietal wordt op zijn beurt omringd door een grote protoplanetaire – planeetvormende – schijf.

Die ring van kosmische materie kun je zien als de kraamkamer van planeten. Grote kans dus dat er in die schijf planeten zijn te vinden. En nieuw onderzoek gedaan door astronomen van de Universiteit van Nevada Las Vegas, gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, suggereert nu dat er waarschijnlijk inderdaad sprake van zo’n planeet is.

Lees ook:

• Zesdubbelster gevonden bij zoektocht naar exoplaneten
• Oude supernova’s sloegen gat in sterrencrèche
• ‘Oumuamua kwam mogelijk uit dubbelstersysteem

In de ban van de ringen

Onderzoeker Jeremy Smallwood en zijn collega’s kwamen op deze planeet toen ze – zoals veel sterrenkundigen voor hen – een verklaring zochten voor de vreemde protoplanetaire schijf rond GW Orionis. Een normaal jong zonnestelsel heeft één zo’n schijf, maar dit sterrentrio heeft er drie. Daarbij komt ook nog eens dat de binnenste ring scheef staat. Deze is maar liefst 38 graden gekanteld ten opzichte van de buitenste.

Smallwood en zijn team denken dat een gasreus de gaten in de oorspronkelijke protoplanetaire schijf heeft gemaakt. De jonge planeet bewoog zich door de disk van sterrenstof, en verorberde zoals Pac-Man alles wat hij op zijn pad tegenkwam, met als resultaat drie individuele ringen.

Zo’n allesverslindende planeet klinkt spectaculair, maar is niet de enige mogelijke verklaring voor de stofringen in het jonge stersysteem. De zwaartekracht van de drie sterren had de protoplanetaire schijf ook aan flarden kunnen scheuren. Maar op basis van hun computermodellen, vond het team dat toch minder waarschijnlijk.

Gasreus de boosdoener?

Net zoals de ringen, zou de planeet om het drietal sterren heen draaien. Als de wetenschappers gelijk hebben, is dit de eerst ontdekte planeet met een baan om drie sterren.

Toch is niet iedereen overtuigd van deze conclusie. Astronoom Simon Portegies Zwart, gespecialiseerd in de complexe omloopbanen van sterren en planeten die om elkaar draaien en niet betrokken bij de studie, mailt dat er nog wel het één en ander “valt af te dingen” op de simulaties van de Amerikaanse onderzoekers. “De observaties van het team zijn uitstekend, maar ik vind hun berekeningen niet geheel overtuigend”, laat de sterrenkundige van de Universiteit Leiden desgevraagd weten.

Mooi vooruitzicht

Een planeet rond drie sterren tegelijk zou een indrukwekkende vondst zijn, want dat is een teken dat planeten ook onder zulke ingewikkelde omstandigheden kunnen ontstaan. Vanzelfsprekend zouden de zonsop- en ondergangen op de buitenaardse bol spectaculair zijn. Er zouden drie sterren aan de hemel staan. Al staat er een duo zó dichtbij elkaar, dat er maar twee zonnen aan de horizon te zien zijn.

Maar fantaseren over de exotische panorama’s op deze gasreus is eigenlijk op de zaken vooruit lopen. De planeet is namelijk nog niet daadwerkelijk waargenomen. In de komende maanden zal de ALMA-telescoop in Chili verder onderzoek doen. Met de resultaten van dat onderzoek, weten we zeker of de gasreus realiteit is.

Bronnen: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, New Atlas, New York Times

Beeld: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!