Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Vannacht landde voor het eerst een commercieel ruimtevaartuig op de maan. Het is ook de eerste Amerikaanse maanlanding in 50 jaar tijd.
Het Amerikaanse Intuitive Machines is het eerste commerciële bedrijf dat het is gelukt om een zachte maanlanding te maken. De maanlander Odysseus landde vannacht om 00.30 uur (Nederlandse tijd) op de zuidpool van de maan. Het is ook de eerste Amerikaanse maandlanding sinds NASA’s Apollo 17-missie in 1972.
Na de landing was het niet meteen duidelijk wat de precieze toestand van de lander was. Het duurde enkele minuten voordat de vluchtleiding een zwak signaal ontving dat bevestigde dat Odysseus succesvol was geland. Maar het was toen nog niet duidelijk of de lander ook rechtop terecht was gekomen. (De maanlander van de Japanse ruimtevaartorganisatie landde laatst nog op zijn neus.)
Maar na twee uur liet Intuitive Machines weten dat na het oplossen van wat problemen in de communicatiesystemen er eindelijk meer data werd binnengehaald. Toen werd het duidelijk dat de lander rechtop staat en functioneert zoals verwacht. “Het was nagelbijten, maar we zijn op het maanoppervlak en we zenden uit”, zei topman Steve Altemus. “Welkom op de maan.”
Update: Intuitive Machines heeft bekend gemaakt dat Odysseus toch niet rechtop is geland, maar dat hij waarschijnlijk op zijn zij ligt. Verder is het ruimtevaartuig in goede conditie en is er nog steeds communicatie mogelijk. Wat er precies is fout gegaan, is nog niet bekend.
Lees ook:
- Indiaas ruimtevaartuig landt op de zuidpool van de maan
- Eerste Japanse maanlander heeft problemen – maar er is hoop
Odysseus is een missie van het CLPS-initiatief (Commercial Lunar Payload Services) van de NASA, een programma waarbij de ruimtevaartorganisatie particuliere bedrijven betaalt om wetenschappelijke apparatuur naar de maan te brengen.
Waterijs in de buurt
Het avontuur van Odysseus begon op 15 februari toen hij met een SpaceX Falcon-9 raket werd gelanceerd. Eenmaal in de ruimte, koppelde de lander zichzelf los van de lanceerraket en gebruikte zijn eigen motors om op koers richting de maan te blijven.
Gisternacht is de IM-1 Odysseus geland in de Malapert A-regio, een krater van 69 kilometer breed en op zo’n 300 kilometer afstand van de zuidpool van de maan. Dit gebied is vrij vlak en een veilig landingsplaats.
Het nabijgelegen Malapert Massief is een bergketen van soms wel 5000 meter hoog en een van de dertien regio’s die in aanmerking komen voor NASA’s bemande Artemis III-missie. In dit kraterachtige gebied is waarschijnlijk waterijs aanwezig dat mogelijk kan worden gebruikt als drinkwater of omgezet in brandstof.
Kunst op de maan
Voor zijn energie is het ruimtevaartuig afhankelijk van zonnepanelen. Zijn missie duurt daarom slechts 7 dagen, daarna zakt de zon namelijk onder de horizon. Vervolgens begint een twee weken lange ijskoude maannacht en Odysseus is niet ontworpen om die barre omstandigheden te doorstaan.
De lander heeft zes NASA-instrumenten naar de maan gebracht. Die bestuderen onder andere de stofwolk die ontstond bij de landing, het ruimteweer, precisielandstechnologieën, brandstofverbruik en communicatie- en navigatietechnologieën.
Daarnaast draagt Odysseus ook een aantal andere payloads van betalende klanten, zoals een camera die is ontwikkeld door studenten van de Embry-Riddle Aeronautical University (VS) en een kunstproject van Jeff Koons.
Eerdere pogingen mislukten
Een maanlanding is niet makkelijk. Eerder pogingen van een Israëlisch privéteam in 2019 en het Japanse bedrijf iSpace in 2023 eindigden allebei in een crash. Deze week had ook de Peregrine 1-lander van het Amerikaans bedrijf Astrobotic moeten landen op de maan. Maar doordat het ruimtevaartuig brandstof lekte is het nooit aangekomen bij de maan. Intuitive Machines is nu het eerste commerciële bedrijf dat er wel in is geslaagd, verder lukte het alleen ruimtevaartorganisaties – zoals de NASA en de JAXA.
Bronnen: Intuitive Machines
Beeld: Intuitive Machines