Filmpje: Hubble kiekt supernova’s laatste gloed

Karlijn Klei

04 oktober 2020 12:00

SN2018gv

Met een jaar aan ruimtefoto’s maakte het team achter de Hubble-ruimtelescoop een timelapse van de laatste, heldere ademzucht van een ster: een supernova.

Stervende zware sterren geven met hun laatste ademzucht een spetterende vuurwerkshow weg. Op spectaculaire wijze explodeert de ster waarbij hij enorm oplicht. Zo’n supernova straalt in dagen meer energie de ruimte in dan onze zon in miljarden jaren. Als een soort intergalactische paparazzi heeft de Hubble-ruimtetelescoop de laatste heldere momenten van zo’n supernova, SN2018gv, vastgelegd. Bekijk het filmpje!

Lees ook: Zo klinken de mooiste ruimtefoto’s

Spiraalstelsel

De spectaculaire explosie vond plaats op 70 miljoen lichtjaren van aarde, in het spiraalvormige sterrenstelsel NGC 2525. NGS 2525 is onderdeel van het sterrenbeeld Puppis (Achtersteven), dat samen met Carina (Kiel) en Vela (Zeilen) het (niet meer officiële) sterrenbeeld Argo Navis, het schip de Argo, vormt.

Een amateur astronoom spotte de supernova, SN2018gv, die zich aan de linkerkant van het sterrenstelsel bevindt, voor het eerst halverwege januari 2018. Even later werd de blik van NASA’s Hubble-ruimtetelescoop, die optische waarnemingen van het universum voor zijn rekening neemt, op de astronomische vuurwerkshow gericht. “Geen enkel aards vuurwerk kan tippen aan deze supernova”, zegt Adam Riess, hoofd van het project.

Hubble miste nét de initiële ontploffing in januari 2018. Maar dat mag de pret niet drukken. Met de foto’s die de ruimtetelescoop tussen februari 2018 en februari 2019 van de supernova maakte, zette het team een bijzonder mooie timelapse in elkaar (zie hieronder) waarop het laatste felle licht van de supernova te zien is.

Witte dwerg

SN2018gv was een witte dwergster die, door in een dubbelstersysteem contant materiaal van zijn buurster weg te snoepen, gestaag massiever en massiever werd. Toen de dwergster zijn kritieke massa bereikte – zo’n 1,44 zonnemassa’s – werd zijn kern zó heet dat er kernfusie kon plaatsvinden. Het gevolg: een explosie waarbij materie met een snelheid van tot zesmaal de lichtsnelheid de ruimte in werd geslingerd.

SN2018gv behoorde tot de helderste groep supernovae, de Type Ia (lees: één-a). Dergelijke supernovae stralen meer dan een miljard keer zoveel energie uit als onze zon. Op het hoogtepunt bereiken supernovae als deze een helderheid van tot 5 miljard maal dat van onze zon. Daarna doven ze, zoals SN2018gv, langzaam uit.

De heldere supernova, SN2018gv, linksonder in de buitenste rand van spiraalvormig sterrenstelsel NGC 2525. © NASA, ESA, A. Riess (STScI/JHU), SH0ES team, M. Zamani (ESA/Hubble).

Bronnen: EurekAlert!1, 2, Hubble Space Telescope

Beeld: ESA/HUBBLE & NASA, A. Riess, SH0ES team, Mahdi Zamani; NASA, ESA, J. DePasquale (STScI), M. Kornmesser, M. Zamani (ESA/Hubble), A. Riess (STScI/JHU), the SH0ES team, the Digitized Sky Survey

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!