Grote Rode Vlek op Jupiter is aan het krimpen

Laurien Onderwater

17 maart 2020 16:36

Grote Rode Vlek Jupiter

De storm die al eeuwen boven Jupiter raast, neemt in grootte af, concluderen sterrenkundigen, maar hij wordt niet dunner.

Al sinds de negentiende eeuw wordt de Grote Rode Vlek – een cycloon die in de andere richting draait – door astronomen geobserveerd. In die tijd schatten ze de doorsnede van de vlek op zo’n 41.000 kilometer; hier zou de aarde bijna drie keer in passen. Maar toen in 1979 de Voyager 1 en 2 voorbij Jupiter vlogen, was de doorsnede al flink afgenomen. En anno 2020 is de storm in diameter vergelijkbaar met onze aardkloot. Maar wat vooral opmerkelijk is, is dat de storm nauwelijks in dikte is afgenomen. Dat schrijft een groep Franse sterrenkundigen in Nature Physics.

Lees ook:

Kleine Rode Vlek?

De wetenschappers kwamen tot deze conclusie na meerdere modelberekeningen en simulaties in het lab te hebben uitgevoerd. Hiermee kon het team onderzoeken en bepalen welke krachten cruciaal zijn voor het ontstaan van de pannenkoekvormige wervelwinden.

Dit stelden de onderzoekers vervolgens in staat om voorspellingen te doen over verschillende stormen die boven Jupiter razen, inclusief hoe ze zich in de loop van de tijd ontwikkelen. De sterrenkundigen voorspelden ook dat de Grote Rode Vlek ongeveer 170 kilometer dik is en dat deze dikte niet veel is veranderd sinds de Voyagers er veertig jaar geleden voorbij vlogen.

De Great Red Spot is een anticycloon – een cycloon die in de andere richting draait – op Jupiter en bereikt snelheden van ruim 600 kilometer per uur. © NASA, ESA, A. Simon (Goddard Space Flight Center) and M.H. Wong (University of California, Berkeley)

Juno

Jupiter-expert Yamila Miguel van de Sterrewacht Leiden is gecharmeerd van het onderzoek. “Ik denk dat dit een zeer interessante studie is, omdat onze waarnemingen met het Juno-ruimtevaartuig moeten worden gecombineerd met numerieke en laboratoriumexperimenten om volledig te begrijpen wat er aan de hand is met de wervelwinden van Jupiter. We moeten alleen niet vergeten dat dit een model is en dat we verdere metingen nodig hebben om het te testen.”

Dat zal moeilijk worden, omdat de storm lastig is te observeren in de dichte atmosfeer van Jupiter. Gelukkig hebben we daar NASA’s ruimtesonde Juno voor, die sinds juli 2016 in een baan om de gasreus draait. Juno tuurt met zijn acht instrumenten diep in de dikke atmosfeer van Jupiter, op zoek naar aanwijzingen over de samenstelling, vorming en geschiedenis van de planeet.

En gelukkig schiet de sonde met de JunoCam prachtige foto’s van de Grote Rode Vlek.

Bronnen: Nature Physics, Live Science, Astronomie

Beeld: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/ Gerald Eichstädt /Seán Doran © CC NC SA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!