Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het maanoppervlak aan de ‘voorkant’ ziet er heel anders uit dan aan de achterkant. Door nieuw onderzoek weten we nu waarom.
Bijna elke dag kun je de maan aan de hemel zien staan. En tóch zien we slechts het halve plaatje. Dat komt doordat de natuurlijke satelliet altijd met dezelfde kant naar ons toe is gedraaid. Deze voorkant herkennen we aan gladde, donkere plekken die soms zelfs met het blote oog te zien zijn.
Tegelijkertijd ziet het oppervlak van de achterkant er heel anders uit. Foto’s, genomen door satellieten in een baan om de maan, laten namelijk zien dat dit fel grijs is en bezaaid met kraters. Astronomen weten allang dat dit verschil bestaat, alleen konden ze nooit uitleggen waarom. Daar brengen onderzoekers van de Brown University verandering in. Ze schrijven erover in Science Advances.
Lees ook:
Botsing
De voorkant van de maan was niet altijd bezaaid met donkere vlekken; ze zijn het resultaat van vulkanische activiteit. Hevige uitbarstingen bedekten het heuvelige oppervlak met lava. Dit is vervolgens opgedroogd tot de gladde, zwarte plekken die nu waarneembaar zijn.
Deze vulkanen ontstonden niet van de een op de andere dag. Iets moet ervoor gezorgd hebben dat ze tot stand zijn gekomen. Ook moet dit alleen aan de voorzijde gebeurd zijn. Toen in de jaren zestig, tijdens de Apollo 8-missie, voor het eerst een ruimtevaartuig om de maan heen vloog, waren er aan de achterkant namelijk geen donkere vlekken te zien.
Typisch
Het team keek naar de zuidpool van de maan voor een verklaring. Hier ligt een grote krater, de South Pole-Aitken genoemd, die is gevormd door de inslag van een reusachtige asteroïde. Dit was de grootste botsing die de maan ooit heeft meegemaakt. Daarbij is er volgens de onderzoekers zoveel hitte vrijgekomen dat er miljoenen jaren later vulkanen ontstonden, zo blijkt uit computersimulaties.
De hitte verspreidde zich onder het maanoppervlak, waardoor de maanmantel – de laag die direct onder de korst ligt – actief werd. De mantel smolt vervolgens tot magma, en delen van de mantel begonnen op en neer te bewegen in een proces dat convectie genoemd wordt. Deze opbouw van lava leidde na miljoenen jaren tot vulkaanuitbarstingen.
Dit alles vond alleen aan de voorkant van de maan plaats. Dat komt doordat de asteroïde op precies het juiste tijdstip op de juiste plaats insloeg. De hitte kon zich zo niet goed uitbreiden naar de achterkant van de satelliet. Daarom heeft alleen de voorzijde die typische, donkere vlekken. De maan heeft voor zijn schoonheid dus wel een beetje pijn moeten lijden.
Bronnen: Science Advances, ScienceAlert
Beeld: Pixabay/Ponciano