“We hebben het wel steeds over boeren en luchtvaart, maar hoe zit het met al die ruimteraketten die worden gelanceerd? Zijn die niet slecht voor het milieu?” Dat vraagt Robin Bruins zich terecht af.

De eerste Russische raketten die in de jaren zestig vanaf het Kosmodroom van Bajkonoer de satelliet Spoetnik 1 en later de bemande Vostok omhoog brachten, verstookten de brandstof UDMH (1,1-dimethylhydrazine). Vanuit stuwkracht bezien fijn spul: veel power, stabiel, en schokbestendig. Maar ook kankerverwekkend en zo giftig dat het gebied rond het Kosmodroom decennialang zwaar verontreinigd was. Het kreeg van de Russische wetenschappers niet voor niets de bijnaam ‘duivelsgif’.

Lees ook:

• Hebben astronomen last van al die satellieten?
• Kunnen ruimtevaartuigen roesten?
• Quiz: test je kennis over ruimtevaart

Andere luchtlagen

Sindsdien is er het nodige veranderd en omdat er nu eenmaal niet zo gek veel raketten richting het luchtledige worden geschoten, bleven de gevolgen voor het milieu lange tijd onder de radar. Maar mede dankzij de Musken, Bransons en Bezossen van deze wereld is het aantal lanceringen binnen een paar jaar meer dan verdubbeld: van 70 naar zo’n 140. Verwacht wordt dat dat aantal de komende tien tot twintig jaar gaat vertienvoudigen. Daarmee wordt het voor ‘de wetenschap’ ineens wel van belang om daar wat nadrukkelijker naar te kijken.

Op dit moment is het percentage fossiele brandstoffen dat door de ruimtevaartindustrie wordt verbrand, slechts 1 procent van het percentage dat door de conventionele luchtvaart wordt verbruikt. Er zijn mensen die beweren dat de vervuiling door ruimtevaart dus wel meevalt, maar dat ziet Eloise Marais, universitair hoofddocent fysische geografie aan University College London toch anders. In een interview met de BBC zegt ze: “Als we de hoeveelheid die wordt uitgestoten door raketlanceringen vergelijken met die van vliegtuigen, klinkt dat niet als veel. Maar deze vergelijking was altijd al onjuist omdat vliegtuigen hun verontreinigende stoffen in de troposfeer en de onderste stratosfeer uitstoten, terwijl raketten hun verontreinigende stoffen helemaal vanaf het aardoppervlak tot in de mesosfeer uitstoten.” En verontreiniging in die bovenste lagen blijft veel langer hangen dan die in lagere delen van de atmosfeer.

Verdubbeling van koolstofuitstoot

Marais en haar team berekenden dat, als alle geplande toeristische ruimtetripjes doorgaan, de uitstoot van koolstof in drie jaar meer dan zal verdubbelen. En dat deeltjes die door raketten worden uitgestoten bijna vijfhonderd keer meer warmte in de atmosfeer vasthouden dan alle andere bronnen van roet samen. Dus tenzij we ineens met z’n allen naar de ruimte vertrekken, lijkt het verstandig om zwaar in te zetten op schonere brandstoffen.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 9/2022.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwste special geven we antwoord op 197 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem eenvoudig en snel via onderstaande knop.

Beeld: NASA