Stoot ET net zoveel ozonkillers en broeikasgassen uit als wij op aarde? Met de nieuwe James Webb-telescoop kunnen we misschien de sporen zien van CFK’s in de atmosfeer van planeten bij andere sterren.

De gloednieuwe James Webb-telescoop (JWST), gelanceerd in december, is niet alleen gevoelig genoeg om licht van vlak na de oerknal te zien, hij kan ook de atmosfeer van exoplaneten doorlichten. Op zoek naar water of zuurstof bijvoorbeeld: een teken dat er leven mogelijk is op zo’n planeet rond een andere ster dan de zon. Sterker nog, misschien kunnen we met de JWST zelfs een buitenaardse beschaving opsporen. Als die tenminste (net als wij) de atmosfeer vervuilt met het broeikasgas CFK.

Lees ook:

• James Webb schiet eerste foto’s en maakt selfie
• Waarom zien we maar geen tekenen van buitenaards leven?

Broeikasgas

CFK’s of chloorfluorkoolwaterstoffen zijn kunstmatige koolwaterstofmoleculen waarin sommige waterstofatomen zijn vervangen door chloor en fluor. Ze werden in de jaren 30 ontwikkeld als koelvloeistof voor koelkasten en airconditioners, en kunnen ook worden ingezet als drijfgas in blusmiddelen of purschuim.

In het Montreal-akkoord uit 1987 is de uitstoot van CFK’s aan banden gelegd omdat ze de ozonlaag aantasten en een sterk broeikaseffect hebben. Toch worden er sinds 2012 weer meer van uitgestoten, vooral in twee Chinese provincies. Zolang niet duidelijk is waar dat precies gebeurt, is daar weinig tegen te doen. Sommige CFK’s blijven na een volledige uitstootstop nog wel 55 tot 140 jaar in de atmosfeer hangen.

Technosignature

Precies die lange levensduur en hun broeikaseffect maakt CFKs ideaal als signaal dat ergens intelligent leven aanwezig is. Dat schrijft astrobioloog Jacob Haqq-Misra (Blue Marble Space Institute of Science, Seattle) samen met collega-sterrenkundigen in een voorpublicatie op de wetenschapswebsite arXiv.

Haqq-Misra en zijn collega’s rekenen voor dat de JWST gevoelig genoeg is om sporen van CFK’s te vinden in de dampkring van exoplaneten. Dat kan door te meten of precies de ‘kleuren’ infraroodlicht die CFKs graag opnemen ook inderdaad uit het sterlicht worden gefilterd als de exoplaneet voor zijn ster langs trekt. Honderd uur aan meettijd zou genoeg moeten zijn om op die manier een technosignature vast te stellen, oftewel een teken van intelligent en technologisch ontwikkeld leven.

Dwergster

Volgens een klimaatmodel van de onderzoekers zou de infraroodtelescoop één tot vijf keer onze huidige CFK-concentraties kunnen meten bij de dichtbije exoplaneet TRAPPIST 1e, op veertig lichtjaar van de aarde bij de rode dwergster TRAPPIST 1. Die exoplaneet staat in de bewoonbare zone, de regio om de ster waar planeten de juiste temperatuur hebben voor vloeibaar water aan het oppervlak.

Veel feller dan een dwergster en de meetmethode werkt niet meer, schrijven de onderzoekers. Een buitenaardse beschaving op TRAPPIST 1e zou de CFK’s in de aardse dampkring bijvoorbeeld niet kunnen zien tegen het licht van onze grotere en fellere zon in. Toch ziet het team brood in de zoektocht naar mede-CFK-uitstoters.

“Met de lancering van JWST komt eindelijk het moment dichterbij dat we passieve sporen van technologische beschavingen zoals de onze kunnen zien bij de dichtstbijzijnde sterren”, schrijven de wetenschappers in hun voorpublicatie. Of die CFK-uitstotende beschaving dan ook echt intelligent is, laten ze wijselijk in het midden.

Bronnen: arXiv, Universe Today

Beeld: NASA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!