Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het is allang bekend hoe planetenstelsels tot stand komen. Maar bij de dubbelster SVS 13 lijkt nu iets bijzonders aan de hand.
Planeten ontstaan als bijproduct van sterren. Wanneer een grote wolk gas instort tot een ster, zal een deel van dat gas zich als een schijf rondom die ster vormen. Uiteindelijk koelt dat gas genoeg af om te condenseren. Net zoals waterdamp condenseert op een koud raam, zo vormen de beginselen van planeten zich in de afkoelende schijf.
Lees ook:
Dubbelstersysteem
Dat dit zo werkt, is al langer bekend. Wel dachten astronomen altijd dat dit proces zich voornamelijk rondom enkele sterren afspeelt. Dubbelsterren, systemen waarin twee sterren om elkaar heen draaien, hebben namelijk een omgeving die niet gunstig is voor planeetvorming. Dit komt door de ingewikkelde zwaartekracht die twee sterren naast elkaar met zich meebrengen. In plaats van een bron van zwaartekracht in het midden, zijn er nu twee bronnen die ook nog om elkaar heen draaien. Sterrenkundigen geloven dat dit de planeetvorming niet ten goede komt.
Nu zou het kunnen dat dit beeld bijgesteld moet worden. Sterrenkundige Ana Karla Díaz-Rodriguez van de Universiteit van Manchester heeft namelijk het dubbelstersysteem SVS 13 waargenomen met wel liefst drie schijven. Twee hiervan draaien om elk van de sterren, en de derde cirkelt om het gehele systeem. “Al deze schijven zouden in de toekomst planeten kunnen vormen.”
Laboratorium
Dat beide sterren voor planeten kunnen zorgen, was nog niet meteen duidelijk. Dat komt doordat de ene ster een stuk ouder is dan de andere. Hierdoor heeft het ook lang geduurd voordat de tweede ster van SVS 13 is ontdekt. Sterren worden pas goed zichtbaar aan het einde van hun vormingsproces.
Omdat dit ook bij SVS 13 het geval is, dachten onderzoekers lange tijd dat het slechts om een enkele ster ging. Guillem Anglada, onderzoeker aan het Instituto de Astrofísica de Andalucía, legt uit: “Omdat de ene ster zich veel sneller heeft ontwikkeld dan de ander, was het niet zeker of beide wel planeten konden vormen. Maar nu blijkt dat de sterren nog jong zijn, en voor planeten kunnen zorgen.”
Of dit ook echt gaat gebeuren, is nog maar de vraag. SVS 13, die met behulp van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) in Chili in beeld is gebracht, bevat nu nog geen enkele planeet. En als het gebeurt, zullen wij die niet meer te zien krijgen. Wel kan de dubbelster als een soort kosmisch laboratorium dienen voor simulaties van het ontstaan van dubbelstersystemen. Daarmee zijn de schijven toch nog een bijzondere vondst.
Bronnen: Arxiv, Science Alert, Universe Today
Beeld: ESO/L. Calçada