Wetenschappers spotten een zwart gat dat een ster verscheurt. Nog nooit is zo’n spektakel zo dichtbij de aarde gezien.  

Een team van astronomen van MIT heeft een superzwaar zwart gat gezien dat een ster opslokt op een afstand van 137 miljoen lichtjaar van de aarde. Het is voor het eerst dat wetenschappers zo’n gebeurtenis van zo dichtbij kunnen bestuderen. Ook bijzonder: het team zag het voorval in het infrarode lichtspectrum. Meestal kijken astronomen daarvoor naar straling met kleiner golflengtes. Het team publiceerde erover in het wetenschappelijke tijdschrift The Astrophysical Journal Letters.

Lees ook:

• Kan een zwart gat terugveranderen in een ster?
• Eerste opname van zwart gat in centrum Melkweg
• ‘Zwart gat draait magneetveld om’

Spaghettificatie

Wanneer een zware ster door zijn brandstof heen is, stort hij in tot een zwart gat. Deze zwarte gaten slokken alles op wat in hun buurt komt: zelfs licht kan niet aan hun aantrekkingskracht ontsnappen. Je hebt ze in allerlei formaten, van het gewicht van de zon tot de superzware monsters van miljoenen keren dat gewicht in het centrum van sterrenstelsels.

Zulke superzware zwarte gaten zijn groot en sterk genoeg om complete langskomende sterren uiteen te rijten. Bij zo’n tidal disruption event (TDE) trekt de zwaartekracht harder aan de nabije kant van de ster, waardoor het getij de ster uiteen trekt: spaghettificatie noemen sterrenkundigen dat. Een term die door Stephen Hawking in het leven is geroepen.

Nieuw voedsel

Bij zo’n TDE komt er een hoop straling vrij die telescopen kunnen waarnemen. Daarvoor kijken astronomen meestal naar röntgenstraling, uv-licht en soms ook zichtbaar licht. Maar opvallend genoeg was deze TDE, die de ‘eenvoudige’ naam WTP14adbjsh kreeg, daarmee niet te zien. Toen het team naar infrarode straling keek, was de gebeurtenis wel zichtbaar. Dit is een van de eerste keren dat een TDE met infrarood licht wordt waargenomen.

Waarschijnlijk was WTP14adbjsh niet op de gebruikelijke manier te zien, doordat het in een ander type sterrenstelsel gebeurde dan normaal. De meeste TDE’s zien we namelijk in relatief rustige stelsels, en deze vond juist ergens plaats waar actief nieuwe sterren vormen. Theoretisch gezien is het logisch dat hier regelmatig TDE’s voorkomen, want er vormt steeds nieuw voedsel voor zwarte gaten. Toch zijn ze nog niet vaak gespot.

Blokkade

WTP14adbjsh kan misschien verklaren waarom dat zo is. In stervormende stelsels zweeft vaak veel ruimtestof. De onderzoekers denken dat de gebruikelijke straling daardoor wordt geblokkeerd, terwijl infrarood licht er prima doorheen kan dringen. “Het vinden van deze nabije TDE betekent dat er statistisch gezien veel van deze gebeurtenissen moeten zijn waar traditionele methoden blind voor waren”, vertelt Christos Panagiotou, hoofdauteur van de studie in een persbericht.

Tot nu toe zijn er ongeveer honderd TDE’s bekend. Maar door ze ook in het infrarode spectrum te zoeken, zullen dat er binnenkort waarschijnlijk meer worden.

Bronnen: The Astrophysical Journal Letters, MIT, New Atlas

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!