Twee enorme gaswolken waar nieuwe sterren in geboren worden, zijn ooit uiteen geblazen door een of meer supernova’s, tien miljoen jaar terug. Dat blijkt uit nieuwe 3D-opnames van de wolken en de enorme holte ertussenin.

Tussen de sterrenbeelden Perseus en Taurus vind je de Perseus-Taurus-Superbubbel, een relatief lege bel in de ruimte. In zo’n superbubbel – ook de zon beweegt nu door zo’n schoongeveegd gebied – is de dichtheid zomaar tien keer kleiner dan het gemiddelde in de Melkweg van een atoom per twee kubieke centimeter. Om de Perseus-Taurus-Superbubbel staan twee enorme moleculaire wolken van honderden lichtjaren groot, waar honderden nieuwe sterren in ontstaan. Die twee moleculaire wolken zijn eigenlijk de restanten van één enorme gaswolk, schrijven astronoom Shmuel Bialy en collega’s in het wetenschapsblad Astrophysical Journal Letters.

Tien miljoen jaar geleden ontploften volgens Bialy’s team een of meerdere zware sterren als supernova toen hun kernfusiebrandstof opraakte, middenin de oorspronkelijke gaswolk. Die explosies veegden een bolvormige holte van 500 lichtjaar breed – zo’n 4,7 biljard kilometer – schoon van stof en gas. Dat blijkt een uit 3D-reconstructie van de twee gaswolken met een nieuwe meettechniek die interstellair stof in kaart brengt. Die kun je zelf bekijken op je telefoon of online.

Lees ook:

• Nieuw type supernova geobserveerd
• In beeld: superzwaar zwart gat verstoort gaswolken

Vergelijking

Waarom zou je überhaupt zulke gaswolken onderzoeken? “Er zijn veel verschillende theorieën over hoe sterren ontstaan uit dergelijke gaswolken”, vertelt Bialy’s collega Catherine Zucker in een persbericht. Zij bracht met de GAIA-satelliet de afstand en vorm van verschillende gaswolken in de buurt van de zon tot een procent nauwkeurig in kaart. “We hebben die ideeën wel getest met computersimulaties, maar nu kunnen we die voor het eerst vergelijken met echte 3D-beelden, om te zien welke theorieën het beste werken.”

Uit het onderzoek van Zucker en Bialy is nog niet duidelijk hoe de Perseus-Taurus-Superbubbel nou precies ontstond: door één supernova middenin de originele gaswolk, of door een serie van supernova’s die in de loop van miljoenen jaren de lokale ruimte schoonveegde. Maar dat de twee gaswolken eromheen familie zijn, is een nieuw inzicht.

“Hier zie je dat er een hele reeks processen op gang komt als een zware ster ontploft als supernova”, denkt Bialy: “Uiteindelijk ontstaan daarbij de omstandigheden waarbij nieuwe sterren kunnen ontstaan.”

Bronnen: Astrophysical Journal Letters, Harvard/Smithsonian Centre for Astrophysics

Beeld: Een 3D-gallerij van moleculaire wolken in de omgeving van de aarde © Center for Astrophysics, Harvard & Smithsonian

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!