Picture Perfect: haarscherpe galactische paardenkop

Om je werkweek goed te starten, elke maandag een tof wetenschappelijk of technisch beeld op onze site. Deze keer: een paardenhoofd in de ruimte.

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft de eerste officiële beelden (er waren al testbeelden) van zijn ruimtetelescoop Euclid gepubliceerd. En nooit eerder was een telescoop in staat om zulke haarscherpe beelden te maken van zo’n groot deel van de hemel. Ze zijn volgens de ESA zelfs nog scherper dan verwacht.

Lees ook:

Euclids missie

Het heelal bestaat slechts voor 5 procent uit zichtbare objecten. De rest is donkere materie (27 procent) en donkere energie (68 procent). Deze componenten beïnvloeden de beweging en spreiding van zichtbare materie maar zenden zelf geen licht uit, en absorberen ook geen licht. Het is wetenschappers daarom nog niet gelukt om deze elementen direct te observeren; ze weten dan ook niet wat deze componenten zijn. Euclid gaat in zes jaar tijd de nauwkeurigste en grootste 3D-kaart van het heelal maken. Hiermee hoopt de ESA (indirect) meer te weten te komen over die mysterieuze donkere componenten. Hier lees je hoe dat werkt.

Kinderschoenen

Een van de vijf gepubliceerde beelden is van de iconische Paardenkopnevel – zichtbaar als een donkere wolk in de vorm van een paardenhoofd. Het is een wolk van gas en stof waarin sterren worden geboren. Die staat op ongeveer 1375 lichtjaar van de aarde.

Veel andere telescopen – zoals de Hubble – hebben beelden gemaakt van de Paardenkopnevel, maar geen van hen is in staat om zo’n scherp en breed beeld te creëren als Euclid kan. Het duurde bovendien slechts één uur om deze afbeelding te maken. Volgens de ESA laat dat zien dat Euclid in staat is om zeer snel een groot gebied aan de hemel met veel detail in beeld te brengen en dat hij dus klaar is voor zijn missie.

Wetenschappers hopen met dit nieuwe beeld van deze sterrenkraamkamer onbekende babysterren te vinden, maar ook planeten die nog in de kinderschoenen staan.

Euclids foto van de paardenkopnevel, niet bijgesneden — Niet-bijgesneden versie van Euclids foto van de Paardenkopnevel.

Revolutie voor de sterrenkunde

De ESA is vooral enthousiast over het beeld van de Perseus-cluster en noemt het zelfs een revolutie voor de sterrenkunde. Op de voorgrond van die foto zijn duizend sterrenstelsels te zien, terwijl er in de achtergrond nog meer dan 100.000 andere stelsels zichtbaar zijn. Veel hiervan zijn nog nooit eerder gezien omdat ze enorm ver weg staan.

Astronomen hebben aangetoond dat sterrenstelselcluster – zoals Perseus – alleen gevormd kunnen zijn als er donkere materie aanwezig is. Daarom hoopt de ESA met dit soort scherpe beelden die ver terug in de tijd kijken (tot wel 10 miljard lichtjaar) meer te weten te komen over die mysterieuze materie.